KAYDUL

YARGITAY BÜYÜK GENEL KURULU KARARI

Sayı: 2013 / 1

Karar Günü: 21 / 01 / 2013

Resmi Gazete: 26 Ocak 2013- 28450

I ) YARGITAY HUKUK DAİRELERİ İŞBÖLÜMÜ

A) İŞBÖLÜMÜ GENEL ESAS VE İLKELERİ

1) Yargıtay Hukuk Daireleri arasında işbölümü, temyiz incelemesinin sonuçlandırılmasında zaman kayıplarını önlemek, uzmanlaşmayı, akademik çalışma ve işbirliğini desteklemek, hukuksal sorunların çözümünde sorumluluk üstlenerek yönlendirici olabilmek ve Hukuk Dairelerinin hukuksal kimliklerini güçlendirmek amacıyla, aşağıda yer alan "ihtisas alanı ve temel görev esasları" çerçevesinde yapılır.

2) İhtisas Alanı;

2.1) Yargıtay Hukuk Daireleri, "Medeni Hukuk Daireleri", "Gayrimenkul Hukuku Daireleri", "Ticaret ve Borçlar Hukuku Daireleri", "İş ve Sosyal Güvenlik Hukuku Daireleri" olmak üzere dört "ihtisas alanı" altında toplanır.

2.2) Her Hukuk Dairesi, kural olarak yalnızca bir ihtisas alanı altında yer alır.

2.3) Zaruret bulunması halinde bir hukuk dairesi, iki ihtisas alanı altında yer alabilir.

3) Temel Görev;

3.1) Her Hukuk Dairesi, ihtisas alanına giren temel görev ya da görevlere sahiptir.

3.2) Hukuk Dairelerine, kural olarak, temel görevi ile bağdaşmayan görevler verilmez.

4) Zorunluluk bulunması halinde bir daireye, bu durum ortadan kalkıncaya kadar, ihtisas alanı ve temel görevi dışında da görev verilebilir.

ORTAK HÜKÜMLER

1) Bu işbölümüne ilişkin kararların yürürlüğe girdiği tarih itibariyle, 09.02.2012 tarihli Yargıtay Büyük Genel Kurulu kararı uyarınca dairelerin görevinde olup henüz temyiz incelemesi sonuçlanmayan dosyaların temyiz incelemeleri aynı daireler tarafından tamamlanır.

2) Bu işbölümü kararına göre görevli hale gelen daire, işbölümü kararının alındığı tarihte esasına kayıtlı bulunan ve görevli hale geldiği dosyaların temyiz incelemesini yapar; dosyanın ilk geliş tarihinde görevli bulunmadığından bahisle görevsizlik kararı veremez.

3) Dosyanın, eksiklikleri nedeniyle geri çevrilmiş olması, temyiz inceleme görevinin benimsendiği anlamına gelmez. Ancak, geri çevirme kararını veren daire, dosyanın Yargıtay'a ilk geliş tarihinde ya da geri çevirme sonrası geldiği tarihte temyiz incelemesiyle görevli daire ise, görevsizlik kararı veremez.

4) Temyiz incelemesi tamamlanarak mahalline gönderilen dosyalara ilişkin karar düzeltme istemlerinin incelemesi aynı daire tarafından tamamlanır.

5) Dairelerin, ihtisas alanları ve temel görevleri ile bağlantılı ve/veya fer'isi durumunda bulunan davalar hakkında görevsizlik kararı verebilmesi, sözkonusu davanın başka bir dairenin görevleri arasında açıkça yazılı olması şartına bağlıdır.

6) Daireler, öninceleme yapmadan duruşma günü veremezler. Dairenin ihtisas alanı ile ilgili bir konuda duruşma günü vermiş olması halinde görevsizlik kararı verilmez. Daire, ihtisas alanı ile ilgili bulunmayan bir konuda duruşma günü vermiş ise, duruşma gününün verilmiş olması görevsizlik kararı verilmesine engel teşkil etmez. Bu durumda, duruşma gününden önce dosyanın görevli daireye ulaşması temin edilir ve duruşma günü gelecek tarafların mağdur edilmemesi için gerekli tedbirler alınır. Ancak, duruşma yapılmış ve taraflarca işbölümüne yönelik bir itirazda bulunulmamışsa görevsizlik kararı verilmez.

7) Asıl davayla ilgili ihtiyati haciz ve ihtiyati tedbir taleplerine ilişkin kararların temyiz inceleme görevi, asıl davaya bakacak olan daireye aittir.

8) Temyize konu davada eski yasa maddelerinin uygulanmış bulunması halinde görevin belirlenmesinde, bu maddelerde yazılı müesseselerin düzenlendiği yeni yasa maddeleri esas alınır. Bu işbölümü ile atıf yapılan yasa maddelerinin değişmesi halinde, yeni yasanın karşılık gelen maddelerine atıf yapılmış sayılır.

9) Bir davada, bir kaç hukuk dairesinin görevine giren uyuşmazlık söz konusu ise, temyiz incelemesi, uyuşmazlığı doğuran asıl hukuki ilişkiye ait hüküm ve kararları inceleyen daire tarafından yapılır. Uyuşmazlık konusu hukuki ilişki bir kaç dairenin görev alanına giren karma sözleşmeye yahut birden ziyade sözleşme türüne ayrı ayrı dayanıyorsa, temyiz incelemesi, bunlardan Türk Borçlar Kanunundaki özel sözleşme türüne ilişkin davalara ait hüküm ve kararları incelemekle görevli daire tarafından yapılır.

10) Bir davada, uyuşmazlık konusu hukuki ilişki Türk Borçlar Kanununda yazılı özel sözleşme türleri arasındaki karma bir sözleşmeye ya da TBK'da düzenlenen birden fazla özel sözleşme türüne ayrı ayrıdayanıyorsa, temyiz incelemesi, özel sözleşme türlerinin yasada yer aldığı sıralama dikkate alınarak önce düzenlenen sözleşme türüne ilişkin davalara ait hüküm ve kararları incelemekle görevli daire tarafından yapılır.

11) Yabancı mahkeme kararlarının tanınması ve tenfizi istemli davalar sonucu verilen kararlar ile hakemlerce ve hakemlere ilişkin her türlü işlerle ilgili hüküm ve kararların incelenmesi, esas davaya ait hükmü incelemekle görevli daire tarafından yapılır.

12) Ebniye Kanunu, 2510 sayılı İskan Kanunu ve 4753 sayılı Çiftçiyi Topraklandırma Kanunu gibi kanunlardan doğan ve ayın davası açılması imkanı bulunmayan durumlarda açılan tazminat davaları ile 6100 sayılı HMK'nın 125. maddesi hükmünden yararlanılmak suretiyle tazminata dönüştürülen davalara ilişkin olarak verilen hüküm ve kararların temyiz incelemesi, ayın uyuşmazlığını inceleyecek daire tarafından yapılır.

13) İşbölümünde 1/2 paylaşım esası getirilen daireler arasında iş paylaşımı:

13.1) O gün ya da hafta içinde gelen ve 1/2 paylaşıma konu dosyalar esasa kaydedilmeksizin nöbetçi olan dairede toplanır ve eşit iki gruba ayrıldıktan sonra kura çekilmesi suretiyle bölüştürülüp diğer daireye liste halinde teslim edilir.

13.2) Bu dairelerce daha önce bozulan dosyalarda, bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama üzerine verilen kararların temyiz incelemesi bozma kararını veren daire tarafından yapılır; bu dosyalar paylaşıma dâhil edilmez.

13.3) Paylaşıma dâhil işlerden olmadığı halde, paylaşıma dâhil gibi müstakilen görevli olmayan daireye gönderilen dosyalar, esasa kaydedilmeksizin bir liste ekinde müstakilen görevli daireye teslim edilir.

14) Yargıtay 5. ve 18. Hukuk Daireleri arasında kamulaştırma davalarına ilişkin dosyaların paylaşımı:

14.1) İki daire arasında görev bölüşümüne esas olan iller aşağıda sıralandığı şekilde iki grup halinde belirlenmiştir:

Birinci Grup: Adıyaman, Ağrı, Amasya, Ankara, Ardahan, Artvin, Bartın, Batman, Bayburt, Bingöl, Bitlis, Bolu, Çankırı, Çorum, Diyarbakır, Düzce, Edirne, Erzincan, Erzurum, Gaziantep, Giresun, Gümüşhane, Hakkari, Iğdır, İstanbul, Karabük, Kars, Kastamonu, Kırıkkale, Kırklareli, Kilis, Kocaeli, Mardin, Muş, Ordu, Rize, Sakarya, Samsun, Siirt, Sinop, Sivas, Şanlıurfa, Şırnak, Tekirdağ, Tokat, Trabzon, Tunceli, Van, Yalova, Yozgat, Zonguldak.

İkinci Grup: Adana, Antalya, Afyon, Aydın, Aksaray, Balıkesir, Bilecik, Bursa, Burdur, Çanakkale, Denizli, Elazığ, Eskişehir, Hatay, Isparta, İzmir, İçel (Mersin), Kayseri, Karaman, Konya, Kütahya, Kahramanmaraş, Kırşehir, Malatya, Manisa, Muğla, Nevşehir, Niğde, Osmaniye, Uşak.

14.2) Dairelerin görevli bulunduğu gruba dâhil olmayan mahkemelerden gelen dosyalar ile müstakilen görevli bulunmayan daireye gelen dosyalar esasa kaydedilmeksizin dairesine bir liste ekinde teslim edilir.

15) Yargıtay 7 nci, 9 uncu ve 22. Hukuk Daireleri arasında iş hukuku temel görevine ilişkin dosyaların paylaşımı:

15.1) Dosyaların paylaşımına esas olan iller aşağıda üç grup halinde gösterilmiştir:

Birinci Grup: Adana, Amasya, Antalya, Artvin, Bartın, Bayburt, Bolu, Burdur, Çorum, Düzce, Giresun, Gümüşhane, Hatay, Isparta, Kahramanmaraş, Karabük, Kastamonu, Mersin, Ordu, Osmaniye, Rize, Samsun, Sinop, Tokat, Trabzon, Zonguldak.

İkinci Grup: Adıyaman, Balıkesir, Batman, Bursa, Çanakkale, Diyarbakır, Edirne, Gaziantep, İstanbul, Kırklareli, Kilis, Kocaeli, Mardin, Sakarya, Siirt, Şanlıurfa, Tekirdağ, Yalova.

Üçüncü Grup: Afyonkarahisar, Ağrı, Aksaray, Ankara, Ardahan, Aydın, Bilecik. Bingöl, Bitlis, Çankırı, Denizli, Elazığ, Erzincan, Erzurum, Eskişehir, Hakkâri, Iğdır, İzmir, Karaman, Kars, Kayseri, Kırıkkale, Kırşehir, Konya, Kütahya, Malatya, Manisa, Muğla, Muş, Nevşehir, Niğde, Sivas, Şırnak, Tunceli, Uşak, Van, Yozgat.

15.2) Dairelerin görevli bulunduğu gruba dâhil olmayan mahkemelerden gelen dosyalar ile müstakilen görevli bulunmayan daireye gelen dosyalar esasa kaydedilmeksizin dairesine bir liste ekinde teslim edilir.

15.3) Geri çevirme, maddi hatanın düzeltilmesi ve direnme kararı üzerine gelen dosyaların incelenmesi aynı daire tarafından yapılır; bu dosyalar yanlış daireye gönderilmiş ise esasa kaydedilmeksizin görevli dairesine liste ekinde teslim edilir.

16) 2013 yılında, 7 nci, 9 uncu ve 22 inci Hukuk Dairelerine gelen dosyaların paylaşımı aşağıda yazılı esaslar çerçevesinde yapılır:

16.1) 9 ncu Hukuk Dairesi arşivinde bulunan dosyaların süratle eritilmesi amacıyla

a) Bu işbölümünün yürürlüğe girdiği tarihten itibaren 7 nci, 9 uncu ve 22 inci Hukuk Dairelerine gönderilen ve ortak görevli bulundukları dosyaların tamamı, 12.000 sayısına ulaşana kadar 7 nci Hukuk Dairesi esasına kaydedilir ve temyiz incelemesi bu daire tarafından yapılır.

b) 12.000 dosya tamamlandıktan sonra, takip eden ve 7 nci Hukuk Dairesinin görevli olduğu grup dışındaki mahkemelerden gelecek 24.000 dosya 22 nci Hukuk Dairesi esasına kaydedilir ve temyiz incelemesi bu daire tarafından yapılır.

c) Geri çevirme üzerine gelen dosyalar ile maddi hata talepleri ve direnme kararları sayıya dâhil edilmez ve bu dosyaların incelemesi ilgili dairesi (geri çevirme kararını yada önceki kararı veren daire) tarafından yapılır.

d) Yukarıda sözü edilen rakamlara ulaşıldıktan sonra 7 nci Hukuk Dairesi gibi, 9 ncu ve 22 nci Hukuk Daireleri de yalnızca kendi grupları kapsamındaki mahkemelerden gelen dosyaların temyiz incelemesini yaparlar.

16.2) Dairelerin görevli bulunduğu sayıya dâhil edilmeyecek işler ile gruba dâhil olmayan mahkemelerden gelen dosyalar, esasa kaydedilmeksizin ilgili dairesine bir liste ekinde teslim edilir.

17) 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanununun 47. maddesi uyarınca, hâkimlerin fiil ve kararlarından dolayı Devlet aleyhine açılan tazminat davalarının ilk derece yargılaması asıl davanın temyiz incelemesini yapmakla görevli ilgili Hukuk Dairesi tarafından yapılır.

18) Hukuk dairelerinin görevleri altında yer alan "hatırlatma"ların amacı, temyiz incelemesi ile görevli hukuk dairesinin belirlenmesinde sıklıkla karşılaşılabilecek yanılmaları önlemek ve gözden kaçabilecek farklılıklara dikkat çekmektir.