KAYDUL

Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi, 14 Mayıs 2013 tarihinde açıkladığı kararında Türkiye Cumhuriyeti Anayasa Mahkemesi’ne bireylere doğrudan başvurma hakkı sunan ve 12 Eylül 2010 tarihli Anayasa değişikliği ile oluşturulan bireysel başvuru yolunun “AİHM’e başvurmadan önce tüketilmesi gereken bir iç hukuk yolu” olduğuna hükmetmiştir.

3 Ocak 2013 tarihinde AİHM’e yapılan Hasan Uzun/Türkiye (10755/13) başvurusunda başvuran, tapu kaydının düzeltilmesine ilişkin ve Yargıtay tarafından 25 Eylül 2012 tarihinde onanan davada icra edilen keşif esnasında tanıkların dinlenilmesindeki usule ilişkin aykırılıklardan dolayı AİHS’in 6 ve 14. maddelerine dayanarak, AİHM önünde adil yargılanma hakkının ihlal edildiğini iddia etmiştir. 

AİHM söz konusu başvuruda, 23 Eylül 2012 tarihinden itibaren Anayasa Mahkemesi’nin bireysel başvuruları kabul etmeye başlamış olduğunu dikkate alarak, Anayasa Mahkemesine bireysel başvuru yolunun tüketilmesi gereken bir iç hukuk yolu olup olmadığını incelemiştir. 

Mahkeme, öncelikle konuya ilişkin yerleşik içtihatları ışığında Türk Anayasa Mahkemesi önündeki bireysel başvuru yolunun etkili olup olmadığını değerlendirmiştir. Bu değerlendirmede sırasıyla bireysel başvuru yolunun erişilebilir bir iç hukuk yolu olup olmadığını, başvurucu şikâyetleri açısından elverişli bir yargılama usulü sunup sunmadığını sorgulamış ve son olarak yasama organının bahse konu iç hukuk yolunu oluşturma iradesini de göz önünde bulundurmuştur.

Sonuç olarak Hasan Uzun/Türkiye kararında AİHM, Anayasa Mahkemesi önündeki bireysel başvuru yolunun etkili olmadığını gösteren herhangi bir unsura sahip olmadığını ifade etmiş ve özellikle Yasa Koyucunun Anayasa Mahkemesi’ni AİHS’te korunan hak ve özgürlük ihlallerini doğrudan ve hızlı bir şekilde giderme yetkileriyle donatmak iradesinde olduğu tespitinde bulunarak, bireysel başvuru yolunun AİHM’e başvurmadan önce tüketilmesi gereken bir iç hukuk yolu olduğuna karar vermiştir.

Tags: aihm | bireysel başvuru