Danıştay,
hem idari hem de yargısal görevleri bulunan bir kuruluştur. Danıştay’ın imtiyaz
sözleşmeleri ve tüzüklerin çıkarılmadan önce incelenmesi gibi idari
görevlerinin yanında özelikle yargısal görevleri çoktur.
1. Yargısal Görevleri
Danıştay’ın yargısal görevleri
Anayasa’nın 155/1. maddesinde “Danıştay, idare mahkemelerce verilen ve kanunun
başka bir idari yargı merciine bırakmadığı karar ve hükümlerin son inceleme
merciidir. Kanunla gösterilen belli davalara da ilk ve son derece mahkemesi
olarak bakar” şeklinde belirtilmiştir.
2576 sayılı Danıştay Kanunu’nun
23. maddesinde bu görevler maddeler halinde sayılmıştır. Bu hükümlerden
anlaşılacağı üzere Danıştay’ın hem bir temyiz mercii (m.25), hem de ilk derece
mahkemesi (m.24) olarak yargısal görevleri bulunduğu görülmektedir. Danıştay,
uyuşmazlık yeri olarak, ayrıca, ilk derece idari yargı yerleri arasında çıkan
görev ve yetki uyuşmazlıklarını gidermekte (m.26) ve kendi daireleri arasında
uyum sağlamak amacıyla içtihadı birleştirme kararları (m.37) almaktadır.
Yargısal Görevleri;
Temyiz Yeri Olarak: Danıştay’ın en başta gelen
yargısal görevi, idare ve vergi mahkemeleri tarafından verilen nihai kararlar
ile ilk derece mahkemesi olarak Danıştay daireleri tarafından verilen nihai
kararları temyizen incelemek ve karara bağlamaktır (DK m.25).
İlk Derece Mahkemesi Olarak: Danıştay, istisnai olarak 2575
sayılı Danıştay Kanunu’nun 24. maddesindeki davalara ilk derece mahkemesi
olarak bakmaktadır. Bu davalar şunlardır:
- Bakanlar Kurulu’nun tüzük,
yönetmelik, kararname ya da kararlarına karşı,İlgili bakan, Başbakan ve
Cumhurbaşkanı’nın imzası ile tamamlanan müşterek (ortak) kararnamelere karşı,
- Başbakan’ın tek imzayla aldığı
kararlara karşı,
- Bakanlıkların düzenleyici
işlemleri (genelge, yönetmelik, tebliğ, sirküler vs) ile kamu kuruluşları veya
kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarınca çıkarılan ve ülke çapında
uygulanacak olan düzenleyici işlemlere karşı,
- Danıştay’ın idari dairelerince
ve İdari İşler Kurulu’nca verilen kararlar üzerine uygulanan eylem ve işlemlere
karşı,
- Birden çok idare veya vergi
mahkemesinin yetki alanına giren davalar,
- Yabancı ülkelerde görevli TC
büyükelçiliklerinin, başkonsolosluklarının ya da bakanlıkların yurt dışı
teşkilatlarının yapmış oldukları işlemlere karşı açılacak davalar,
- Danıştay Yüksek Disiplin Kurulu
kararlarına açılan davalar,
-YÖK, YÖK Denetleme Kurulu, ÖSYM
ve Üniversitelerarası Kurul kararlarına karşı,
- İmtiyaz sözleşmelerinden doğan
davalar,Belediyeler ile il özel idarelerinin seçilmiş organlarının organlık
sıfatlarını kaybetmeleri hakkındaki davalar.
.
