Zamanaşımı
A.
Süreler
I.
On yıllık zamanaşımı
MADDE 146- Kanunda aksine bir hüküm
bulunmadıkça, her alacak on yıllık zamanaşımına tabidir.
II. Beş yıllık zamanaşımı
MADDE 147- Aşağıdaki alacaklar için beş yıllık
zamanaşımı uygulanır:
1. Kira bedelleri, anapara faizleri
ve ücret gibi diğer dönemsel edimler.
2. Otel, motel, pansiyon ve tatil
köyü gibi yerlerdeki konaklama bedelleri ile lokanta ve benzeri yerlerdeki yeme
içme bedelleri.
3. Küçük sanat işlerinden ve küçük
çapta perakende satışlardan doğan alacaklar.
4. Bir ortaklıkta, ortaklık
sözleşmesinden doğan ve ortakların birbirleri veya kendileri ile ortaklık
arasındaki; bir ortaklığın müdürleri, temsilcileri, denetçileri ile ortaklık
veya ortaklar arasındaki alacaklar.
5. Vekâlet, komisyon ve acentalık
sözleşmelerinden, ticari simsarlık ücreti alacağı dışında, simsarlık
sözleşmesinden doğan alacaklar.
6. Yüklenicinin yükümlülüklerini
ağır kusuruyla hiç ya da gereği gibi ifa etmemesi dışında, eser sözleşmesinden
doğan alacaklar.
III. Sürelerin kesinliği
MADDE 148-
Bu ayırımda belirlenen zamanaşımı süreleri, sözleşmeyle değiştirilemez.
IV. Zamanaşımının başlangıcı
1. Genel olarak
MADDE 149-
Zamanaşımı, alacağın muaccel olmasıyla işlemeye başlar.
Alacağın muaccel olmasının bir
bildirime bağlı olduğu hâllerde, zamanaşımı bu bildirimin yapılabileceği günden
işlemeye başlar.
2. Dönemsel edimlerde
MADDE 150-
Ömür boyunca gelir ve benzeri dönemsel edimlerde, alacağın tamamı için
zamanaşımı, ifa edilmemiş ilk dönemsel edimin muaccel olduğu günde işlemeye
başlar.
Alacağın tamamı zamanaşımına
uğramışsa, ifa edilmemiş dönemsel edimler de zamanaşımına uğramış olur.
V. Sürelerin hesaplanması
MADDE 151-
Süreler hesaplanırken zamanaşımının başladığı gün sayılmaz ve zamanaşımı ancak
sürenin son günü de hak kullanılmaksızın geçince gerçekleşmiş olur.
Zamanaşımı sürelerinin
hesaplanmasında da, borçların ifasındaki sürelerin hesaplanmasına ilişkin
hükümler uygulanır.
B. Bağlı alacaklarda zamanaşımı
MADDE 152-
Asıl alacak zamanaşımına uğrayınca, ona bağlı faiz ve diğer alacaklar da
zamanaşımına uğramış olur.
C. Zamanaşımının durması
MADDE 153-
Aşağıdaki durumlarda zamanaşımı işlemeye başlamaz, başlamışsa durur:
1. Velayet süresince, çocukların ana
ve babalarından olan alacakları için.
2. Vesayet süresince, vesayet
altında bulunanların vasiden veya vesayet işlemleri sebebiyle Devletten olan
alacakları için.
3. Evlilik devam ettiği sürece,
eşlerin diğerinden olan alacakları için.
4. Hizmet ilişkisi süresince, ev
hizmetlilerinin onları çalıştıranlardan olan alacakları için.
5. Borçlu, alacak üzerinde intifa
hakkına sahip olduğu sürece.
6. Alacağı, Türk mahkemelerinde
ileri sürme imkânının bulunmadığı sürece.
7. Alacaklı ve borçlu sıfatının aynı
kişide birleşmesinde, birleşmenin ileride geçmişe etkili olarak ortadan
kalkması durumunda, bu durumun ortaya çıkmasına kadar geçecek sürece.
Zamanaşımını durduran sebeplerin
ortadan kalktığı günün bitiminde zamanaşımı işlemeye başlar veya durmadan önce
başlamış olan işlemesini sürdürür.
D. Zamanaşımının kesilmesi
I. Sebepleri
MADDE 154-
Aşağıdaki durumlarda zamanaşımı kesilir:
1. Borçlu borcu ikrar etmişse,
özellikle faiz ödemiş veya kısmen ifada bulunmuşsa ya da rehin vermiş veya
kefil göstermişse.
2. Alacaklı, dava veya def’i yoluyla
mahkemeye veya hakeme başvurmuşsa, icra takibinde bulunmuşsa ya da iflas
masasına başvurmuşsa.
II. Birlikte borçlulara etkisi
MADDE 155-
Zamanaşımı müteselsil borçlulardan veya bölünemeyen borcun borçlularından birine
karşı kesilince, diğerlerine karşı da kesilmiş olur.
Zamanaşımı asıl borçluya karşı
kesilince, kefile karşı da kesilmiş olur.
Zamanaşımı kefile karşı kesilince,
asıl borçluya karşı kesilmiş olmaz.
III. Yeni sürenin başlaması
1. Borcun ikrar edilmesi veya karara bağlanması hâlinde
MADDE 156-
Zamanaşımının kesilmesiyle, yeni bir süre işlemeye başlar.
Borç bir senetle ikrar edilmiş veya
bir mahkeme ya da hakem kararına bağlanmış ise, yeni süre her zaman on yıldır.
2. Alacaklının fiili hâlinde
MADDE 157-
Bir dava veya def’i yoluyla kesilmiş olan zamanaşımı, dava süresince tarafların
yargılamaya ilişkin her işleminden veya hâkimin her kararından sonra yeniden
işlemeye başlar.
Zamanaşımı, icra takibiyle
kesilmişse, alacağın takibine ilişkin her işlemden sonra yeniden işlemeye
başlar.
Zamanaşımı, iflas masasına başvurma
sebebiyle kesilmişse, iflasa ilişkin hükümlere göre alacağın yeniden istenmesi
imkânının doğumundan itibaren yeniden işlemeye başlar.
E. Davanın reddinde ek süre
MADDE 158-
Dava veya def’i; mahkemenin yetkili veya görevli olmaması ya da
düzeltilebilecek bir yanlışlık yapılması yahut vaktinden önce açılmış olması
nedeniyle reddedilmiş olup da o arada zamanaşımı veya hak düşürücü süre
dolmuşsa, alacaklı altmış günlük ek süre içinde haklarını kullanabilir.
F. Taşınır rehni ile güvenceye bağlanmış alacakta
MADDE 159-
Alacağın bir taşınır rehniyle güvenceye bağlanmış olması, bu alacak için
zamanaşımının işlemesine engel olmaz; bununla birlikte alacaklının, hakkını
rehinden alma yetkisi devam eder.
G. Zamanaşımından feragat
MADDE 160-
Zamanaşımından önceden feragat edilemez.
Müteselsil borçlulardan birinin
feragat etmiş olması, diğerlerine karşı ileri sürülemez.
Bölünemez bir borcun borçlularından
birinin feragat etmiş olması durumunda da aynı hüküm uygulanır.
Asıl borçlunun feragati de kefile
karşı ileri sürülemez.
H. İleri sürülmesi
MADDE 161- Zamanaşımı ileri sürülmedikçe, hâkim
bunu kendiliğinden göz önüne alamaz.
< Önceki | Sonraki > |
---|