T.C.
DANIŞTAY
6. DAİRE
E. 2009/6697
K. 2011/1132
T. 4.5.2011
• DERNEKLERİN DAVA EHLİYETİ (Doğrudan Dernek Tüzel Kişiliğinin Hak ve
Çıkarlarını İlgilendiren Konularda İptal Davası Açabilecekleri ve Bu Kapsamı
Aşan Konularda Salt Tüzükte Hüküm Bulunduğundan Bahisle Dava Açma Ehliyetinin
Mevcut Olduğunun Kabulüne Olanak Bulunmadığı)
• İMAR PLANI DEĞİŞİKLİĞİNİN İPTALİ İSTEMİ (Derneklerin Doğrudan Dernek
Tüzel Kişiliğinin Hak ve Çıkarlarını İlgilendiren Konularda İptal Davası
Açabilecekleri ve Bu Kapsamı Aşan Konularda Salt Tüzükte Hüküm Bulunduğundan
Bahisle Dava Açma Ehliyetinin Mevcut Olduğunun Kabulüne Olanak Bulunmadığı)
• DAVA EHLİYETİ (İmar Planı Değişikliğinin İptali İstemi - Derneklerin
Doğrudan Dernek Tüzel Kişiliğinin Hak ve Çıkarlarını İlgilendiren Konularda
İptal Davası Açabilecekleri ve Bu Kapsamı Aşan Konularda Salt Tüzükte Hüküm
Bulunduğundan Bahisle Dava Açma Ehliyetinin Mevcut Olduğunun Kabulüne Olanak
Bulunmadığı)
2577/m.2,14,15
ÖZET : Derneklerin,
doğrudan dernek tüzel kişiliğinin hak ve çıkarlarını ilgilendiren konularda
iptal davası açabilecekleri, bu kapsamı aşan konularda salt tüzükte hüküm
bulunduğundan bahisle dava açma ehliyetinin mevcut olduğunun kabulüne olanak
bulunmamaktadır.
İstemin Özeti : Danıştay
Altıncı Dairesince verilen 14.01.2009 günlü, E:2007/2969, K:2009/198 sayılı
kararın; 2577 sayılı idari Yargılama Usulü Kanununun 54.maddesi uyarınca
düzeltilmesi istemidir.
Savunmanın Özeti : Savunma verilmemiştir.
Danıştay Tetkik Hakimi Harun Coşkun'un Düşüncesi : Kararın düzeltilmesi
isteminin reddi gerektiği düşünülmektedir.
Danıştay Savcısı M.İclal Kutucu'nun Düşüncesi : Kararın düzeltilmesi
dilekçesinde ileri sürülen nedenler, 2577 sayılı idari Yargılama Usulü
Kanununun 54. maddesinde yazılı nedenlerden hiçbirisine uymadığından, istemin
reddi gerekeceği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince Tetkik Hakiminin açıklamaları
dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü:
KARAR : 2577 sayılı
idari Yargılama Usulü Kanunu'un 3622 sayılı Yasa'yla değişik 54. maddesinin 1.
fıkrasının (c) bendine göre kararın düzeltilmesi istemi yerinde görüldüğünden
Dairemizin 14.01.2009 günlü, E:2007/2969, K:2009/198 sayılı kararı kaldırılarak
işin esası incelendi.
Dava, 4.1.2005 günlü, 6 sayılı ilçe belediye meclisi kararı ile kabul
edilip 15.3.2005 günlü, 648 sayılı büyükşehir belediye meclisi kararı ile
düzeltilerek onaylanan Eryaman Mahallesi, ... ada, ... ve ... parsel sayılı
taşınmazlara ilişkin 1/1000 ölçekli uygulama imar planı değişikliğinin iptali
istemiyle açılmış; idare Mahkemesince, yerinde yaptırılan keşif ve bilirkişi
incelemesi sonucunda düzenlenen raporun birlikte değerlendirilmesinden, üst
ölçekli nazım imar planı kararlarına aykırı olarak plan değişikliği yapıldığı
ve ibadet yeri ile bağdaşmayan ticari kullanım kararı getirildiği
anlaşıldığından dava konusu işlemde mevzuata uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle
dava konusu işlemin iptaline karar verilmiş, bu karar davalı idareler ve
müdahil tarafından temyiz edilmiştir.
2577 sayılı idari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2. maddesinin (a) fıkrasında,
idari davaların idari işlemler hakkında yetki, sebep, şekil, konu ve maksat
yönlerinden biri ile hukuka aykırı olduklarından dolayı menfaatleri ihlal
edilenler tarafından açılacağı belirtildikten sonra ilk inceleme konularının
belirlendiği 14. maddenin 3/c bendinde dilekçenin ehliyet yönünden
inceleneceği, 15. maddenin l/b bendinde ise bu hususta kanuna aykırılık
görülmesi halinde davanın reddedileceği hükme bağlanmıştır.
Söz konusu maddede yer alan ve iptal davasının sübjektif ehliyet koşulu
olan "menfaat ihlali" doktrin ve içtihatlarda dava konusu işlemle
davacı arasında kurulan kişisel, meşru, güncel bir menfaat ilişkisi olarak
tanımlanmaktadır. Menfaatin kişisel ve meşru olması için hukuki bir durumdan
ortaya çıkması gerekir. Sözü edilen menfaat ilişkisinin varlığı ve sınırları
her olayda yargı yerince uyuşmazlığın niteliğine göre belirlenmektedir.
Dava dosyasının incelenmesinden, Etimesgut Belediye Meclisi'nin 04.01.2005
günlü, 6 sayılı, 1/1000 ölçekli imar planı kararı ile bu kararın onanmasına
ilişkin Ankara Büyükşehir Belediye Meclisi'nin 15.03.2005 günlü, 648 sayılı
imar planı değişikliği kararının iptali talebiyle, Çağdaş Başkent Ankara
Derneği'nce dava açılmış ise de, idare hukuku alanında tek taraflı irade
açıklamasıyla kesin ve yürütülmesi zorunlu nitelikte tesis edilen idari
işlemlerin ancak bu idari işlemle meşru, kişisel ve güncel bir menfaat ilişkisi
kurulabilenler tarafından iptal davasına konu edilebileceği açıktır.
Dernekler, üyelerinin ve temsil ettikleri kişilerin ortak çıkarlarını
korumak ve dayanışmalarını sağlamak üzere kurulan özel hukuk tüzel kişileri
olup, amaçları ve faaliyet alanları kendilerince hazırlanan tüzüklerle
belirlenmektedir. Oysa, kendi üyelerinin hak ve menfaatlerini korumak amacıyla
kanunla kurulmuş sendika ve meslek birliklerinin kanunda belirtilen kuruluş
amaçlarına yönelik olarak dava açabilme hakkı yasalar tarafından verilmektedir.
Derneklerin, doğrudan dernek
tüzel kişiliğinin hak ve çıkarlarını ilgilendiren konularda iptal davası
açabilecekleri açık olmakla birlikte, bu kapsamı aşan konularda sırf tüzüğünde
hüküm bulunduğundan bahisle dava ehliyetinin mevcut olduğunun kabulüne hukuken
olanak bulunmamaktadır.
Bu durumda, davacı derneğin Etimesgut Belediye Meclisi'nin 17.04.01.2005
günlü, 6 sayılı, 1/1000 ölçekli imar planı kararı ile bu kararın onaylanmasına
ilişkin Ankara Büyükşehir Belediye Meclisi'nin 15.03.2005 günlü, 648 sayılı
imar planı değişikliği kararına karşı dava açtığı anlaşılmış olup, söz konusu işlemin doğrudan doğruya
dernek tüzel kişiliğinin hak ve çıkarlarını etkilemediği davacı dernek
tarafından hazırlanmış dernek tüzüğünün de, davacıya hukuken böyle bir hak
tanıyamayacağı değerlendirildiğinde davacı derneğin dava konusu işlemin
iptalini istemekte hukuken korunması gereken bir menfaat ilişkisinin
bulunmadığı, dolayısıyla davanın ehliyet yönünden reddi gerektiği sonucuna
varılmıştır.
SONUÇ : Açıklanan
nedenlerle, Ankara 1. İdare Mahkemesi'nin 22.12.2006 günlü, E:2005/946,
K:2006/3102 sayılı kararının bozulmasına, dosyanın adı geçen mahkemeye
gönderilmesine, 04.05.2011 gününde oyçokluğuyla karar verildi.
KARŞI OY :
Danıştay Dava Daireleri ile idari veya Vergi Dava Daireleri Kurullarının temyiz üzerine verilen kararları hakkında ancak 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 54.maddesinde yazılı nedenlerle kararın düzeltilmesi istenebilir. Kararın düzeltilmesi dilekçesinde öne sürülen hususlar ise anılan maddede öngörülen hallerden hiçbirisine girmediğinden, karar düzeltme isteminin reddedilmesi gerektiği oyu ile çoğunluk kararına katılmıyoruz.
| < Önceki | Sonraki > |
|---|
