FİNANSAL KİRALAMA, FAKTORİNG VE FİNANSMAN
ŞİRKETLERİ KANUNU
Kanun No. 6361 Kabul
Tarihi: 21/11/2012
BİRİNCİ KISIM
Genel Hükümler
BİRİNCİ BÖLÜM
Amaç, Kapsam ve Tanımlar
Amaç
MADDE 1 – (1) Bu Kanunun amacı; finansal
kuruluş olarak faaliyet gösteren finansal kiralama, faktoring ve
finansman şirketlerinin kuruluş ve çalışma esasları ile finansal kiralama, faktoring ve
finansman sözleşmelerine ilişkin usul ve esasları düzenlemektir.
Kapsam
MADDE 2 – (1) Türkiye’de kurulu
finansal kiralama, faktoring ve finansman şirketleri bu Kanun
hükümlerine tabidir.
(2) Bankalarca yapılan faktoring işlemleri
ile katılım bankaları ile kalkınma ve yatırım bankalarınca yapılan finansal
kiralama işlemleri bu Kanun hükümlerine tabidir.
(3) Finansal kiralama
şirketlerince yapılan faaliyet kiralaması işlemleri hakkında bu Kanunun
finansal kiralama işlemlerine ilişkin hükümleri uygulanmaz.
(4) Konutların finansal kiralama
yoluyla tüketicilere kiralanmasında ve finansman şirketlerinin konut
finansmanı faaliyetlerine ilişkin olarak diğer kanunlarda yer alan hükümler
saklıdır.
(5) Yolcu ve yük taşıma
faaliyetinde bulunan hava yolu şirketlerine hava taşıma araçlarının,
motorlarının ve bunların aksam ve parçalarının; kurulu bulunulan ülke
mevzuatına göre bunları kiralama yetkisini haiz olan şirket, kuruluş ve
finansal kiralama şirketleri tarafından, finansal kiralama sözleşmesine
dayalı olarak en az iki yıl süreyle yurt dışından kiralanması işlemleri, 3
üncü maddenin birinci fıkrasının (ç) bendinde yer alan sınırlamalara tabi
olmaksızın bu Kanun kapsamında finansal kiralama olarak değerlendirilir.
(6) Bu Kanunda hüküm bulunmayan
hâllerde genel hükümler uygulanır.
Tanımlar
MADDE 3 – (1) Bu Kanunun
uygulanmasında;
a) Birlik: Finansal Kiralama, Faktoring ve
Finansman Şirketleri Birliğini,
b) Faaliyet kiralaması: Finansal
kiralama dışında kalan kiralamayı,
c) Fatura: 4/1/1961 tarihli
ve 213 sayılı Vergi Usul Kanununa göre düzenlenen fatura ve fatura yerine
geçen belgeleri,
ç) Finansal kiralama: Bir
finansal kiralama sözleşmesine dayalı olmak koşuluyla, bu Kanun veya ilgili
mevzuatı uyarınca yetkilendirilen kiralayan tarafından finansman sağlamaya
yönelik olarak bir malın mülkiyetinin kira süresi sonunda kiracıya
devredilmesi; kiracıya kira süresi sonunda malın rayiç bedelinden düşük bir
bedelle satın alma hakkı tanınması; kiralama süresinin malın ekonomik
ömrünün yüzde sekseninden daha büyük bir bölümünü kapsaması veya finansal
kiralama sözleşmesine göre yapılacak kira ödemelerinin bugünkü değerlerinin
toplamının malın rayiç bedelinin yüzde doksanından daha büyük bir değeri
oluşturması hâllerinden herhangi birini sağlayan kiralama işlemini,
d) Kiralayan: Katılım bankaları,
kalkınma ve yatırım bankaları ile finansal kiralama şirketlerini,
e) Kiracı: Finansal kiralamayı
kabul edeni,
f) Kontrol: Bir tüzel kişinin;
sermayesinin, asgari yüzde elli birine sahip olma şartı aranmaksızın,
çoğunluğuna doğrudan sahip olunması veya bu çoğunluğa sahip olunmamakla
birlikte imtiyazlı hisselerin elde bulundurulması veya diğer hissedarlarla
yapılan anlaşmalara istinaden oy hakkının çoğunluğu üzerinde tasarrufta
bulunulması suretiyle veya herhangi bir suretle yönetim kurulu üyelerinin
karara esas çoğunluğunu atayabilme ya da görevden alma gücünün elde
bulundurulmasını,
g) Kurul: Bankacılık Düzenleme
ve Denetleme Kurulunu,
ğ) Kurum: Bankacılık Düzenleme
ve Denetleme Kurumunu,
h) Özkaynak: Ödenmiş
sermaye, sermaye yedekleri, kâr yedekleri, dönem net kârı, geçmiş yıllar
kârı ve Kurulca belirlenecek diğer kalemler toplamından varsa dönem net
zararı, geçmiş yıllar zararı ve Kurulca belirlenecek diğer kalemlerin
düşülmesi suretiyle elde edilen bakiye ile nitelikleri Kurul tarafından
belirlenecek sermaye benzeri borçları,
ı) Şirket: Türkiye’de kurulu
finansal kiralama şirketleri, faktoring şirketleri ve finansman
şirketlerini,
i) Şube: Şirketin bağımlı bir
parçasını oluşturan ve faaliyetlerinin tamamını veya bir kısmını kendi
başına yapan her türlü iş yerini,
ifade eder.
İKİNCİ KISIM
İzne Tabi İşlemler
BİRİNCİ BÖLÜM
Kuruluş ve Faaliyet İzinleri
Kuruluş izni
MADDE 4 – (1) Türkiye’de bir şirketin
kurulmasına bu Kanunda öngörülen şartların yerine getirilmesi kaydıyla
Kurulun en az beş üyesinin aynı yöndeki oyuyla alınacak kararla izin
verilir.
(2) İzin için yapılacak
başvurulara ve iznin verilmesine ilişkin usul ve esaslar Kurulca
çıkarılacak yönetmelikle belirlenir.
Kuruluş şartları
MADDE 5 – (1) Türkiye’de kurulacak
bir şirketin;
a) Anonim şirket şeklinde
kurulması ve kurucu ortak sayısının beşten az olmaması,
b) Pay senetlerinin nakit
karşılığı çıkarılması ve tamamının nama yazılı olması,
c) Ticaret unvanında “Finansal
Kiralama Şirketi”, “Faktoring Şirketi” veya “Finansman Şirketi”
ibarelerinden birinin bulunması,
ç) Kurucularının bu Kanunda
belirtilen şartları haiz olması,
d) Yönetim kurulu üyelerinin
bu Kanunun kurumsal yönetim hükümlerinde belirtilen nitelikleri ve
planlanan faaliyetleri gerçekleştirebilecek mesleki tecrübeyi haiz olması,
e) Nakden ve her türlü
muvazaadan ari olarak ödenmiş sermayesinin en az yirmi milyon
Türk Lirası olması,
f) Ana sözleşmesinin bu Kanun
hükümlerine uygun olması,
g) Kurumun etkin denetimini
engellemeyecek şeffaf ve açık bir ortaklık yapısına sahip olması,
ğ) Öngörülen faaliyet konularına
ait iş planlarını, kuruluşun mali yapısı ile ilgili projeksiyonlarını,
ilk üç yıl için bütçe planını ve yapısal örgütlenmesini gösteren bir
faaliyet programını ibraz etmesi,
şarttır.
(2) Kurul, asgari ödenmiş
sermaye tutarını her yıl Türkiye İstatistik Kurumu tarafından açıklanan
yıllık üretici fiyatları endeksindeki artış oranının gerektirdiği miktarı
geçmemek üzere artırmaya yetkilidir.
Kurucularda aranan şartlar
MADDE 6 – (1) Şirket kurucu
ortaklarının;
a) 9/6/1932 tarihli ve 2004
sayılı İcra ve İflas Kanunu veya diğer mevzuat hükümlerine göre müflis
olmaması,konkordato ilan etmiş olmaması, uzlaşma suretiyle yeniden
yapılandırma başvurusunun tasdik edilmiş olmaması ya da hakkında iflasın
ertelenmesi kararı verilmiş olmaması,
b) 19/10/2005 tarihli
ve 5411 sayılı Bankacılık Kanununun 71 inci maddesi uygulanan bankalarda
veya bu Kanunun yürürlüğe girmesinden önce Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonuna
devredilmiş olan bankalarda doğrudan veya dolaylı olarak yüzde on veya daha
fazla paya sahip olmaması veya kontrolü elinde bulundurmaması,
c) Tasfiyeye tabi tutulan
bankerler ile iradi tasfiye haricinde faaliyet izni kaldırılan faktoring,
finansal kiralama, finansman ve sigorta şirketleri ile para ve sermaye
piyasalarında faaliyet gösteren kurumlarda doğrudan veya dolaylı olarak
yüzde on veya daha fazla paya sahip olmaması veya kontrolü elinde
bulundurmaması,
ç) Taksirli suçlar hariç olmak
üzere affa uğramış olsalar bile mülga 1/3/1926 tarihli ve 765
sayılı Türk Ceza Kanunu ve diğer kanunlar uyarınca ağır hapis veya beş
yıldan fazla hapis, 26/9/2004 tarihli ve 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu ve
diğer kanunlar uyarınca üç yıldan fazla hapis cezasıyla cezalandırılmamış
olması veya mülga 25/4/1985 tarihli ve 3182 sayılı Bankalar Kanununun,
mülga 18/6/1999 tarihli ve 4389 sayılı Bankalar Kanununun, bu Kanunun, 5411
sayılı Kanunun ve 28/7/1981 tarihli ve 2499 sayılı Sermaye Piyasası
Kanununun ve ödünç para verme işleri hakkında mevzuatın hapis cezası
gerektiren hükümlerine muhalefetten yahut mülga 765 sayılı Kanun, 5237
sayılı Kanun veya diğer kanunlar uyarınca basit veya nitelikli zimmet,
zimmet, irtikâp, rüşvet, hırsızlık, dolandırıcılık, sahtecilik, inancı
kötüye kullanma, dolanlı iflas gibi yüz kızartıcı suçlar ile istimal ve
istihlâk kaçakçılığı dışında kalan kaçakçılık suçlarından, resmî ihale ve
alım satımlara fesat karıştırma, suçtan kaynaklanan malvarlığı değerlerini
aklama suçlarından veya Devletin şahsiyetine karşı işlenen suçlar ile egemenlik
alametlerine ve organlarının saygınlığına karşı suçlardan, Devletin
güvenliğine karşı suçlardan, Anayasal düzene ve bu düzenin işleyişine ve
milli savunmaya karşı suçlardan, Devlet sırlarını açığa vurma suçu ile
Devlet sırlarına karşı suçlardan ve casusluktan, yabancı devletlerle olan
ilişkilere karşı suçlardan, 12/4/1991 tarihli ve 3713 sayılı Terörle
Mücadele Kanunu kapsamındaki suçlardan, vergi kaçakçılığı suçlarından veya
bu suçlara iştirakten hükümlü bulunmaması,
d) Taahhüt ettikleri sermaye miktarını
karşılayabilir düzeyde mali güç ve itibara sahip bulunması,
e) Tüzel kişi olması hâlinde
ortaklık yapısının şeffaf ve açık olması,
f) İşin gerektirdiği dürüstlük
ve yeterliliğe sahip olması,
şarttır. Türkiye’nin taraf
olduğu uluslararası anlaşmalarla kurulmuş çok taraflı kredi kuruluşları ve
finansal kuruluşlar hakkında bu fıkranın (b) ve (c) bentleri uygulanmaz.
(2) Şirketin tüzel kişi kurucu
ortaklarının sermayesinde yüzde on ve daha fazla paya sahip ortaklarının
veya kontrolü elinde bulunduran gerçek ve tüzel kişilerin birinci fıkrada
yer alan şartları taşıması zorunludur.
(3) Şirket sermayesinde yüzde on
veya daha fazla paya sahip veya şirket kontrolünü elinde bulunduran gerçek
veya tüzel kişiler ile şirket sermayesinde yüzde on veya daha fazla paya
sahip olan tüzel kişilerin sermayesinde yüzde on veya daha fazla paya sahip
veya kontrolü elinde bulunduran gerçek veya tüzel kişilerin (d) bendi hariç
olmak üzere, birinci fıkrada belirtilen nitelikleri kaybetmeleri hâlinde,
bu kişilerin sahip oldukları payları durumlarını bu madde hükümlerine uygun
hâle getirecek şekilde altı ay içinde devretmeleri gerekir. Söz konusu
süre içinde devredilecek hisselere düşen oy haklarının kimlerce ve nasıl
kullanılacağı Kurul tarafından belirlenir.
Faaliyet izni
MADDE 7 – (1) 4 üncü madde
çerçevesinde kuruluş izni alan şirketin, Kuruldan ayrıca faaliyet izni
alması şarttır. Kurul tarafından verilen faaliyet izinleri Resmî Gazete’de
yayımlanır.
(2) Kuruluş izninin gerçeğe
aykırı beyanlarla alınmış olması, kuruluş iznini takip eden altı ay içinde
faaliyet izni almak üzere başvuruda bulunulmaması, kuruluş izninden
vazgeçildiğinin beyan edilmesi, iznin verilmesinde aranan şartların
faaliyete geçilinceye kadar kaybedilmesi, faaliyet izni alınamamış olması
hâllerinden herhangi birinin gerçekleşmesi durumunda şirketin kuruluş
izinleri Kurulca iptal edilir.
(3) Kuruluş izni almış olan
şirketin faaliyete geçebilmesi için;
a) Sermayesinin nakit olarak
ödenmiş ve planlanan faaliyetleri gerçekleştirebilecek düzeyde olması,
b) Kurucuları tarafından 5 inci
maddede belirtilen asgari sermayenin yüzde beşi tutarındaki sisteme giriş
payının genel bütçeye gelir kaydedilmek üzere Maliye Bakanlığına bağlı
muhasebe birimlerine yatırıldığına dair belgenin ibraz edilmesi,
c) Uygun hizmet birimleri ile iç
kontrol, muhasebe, bilgi işlem ve raporlama sistemlerinin kurulmuş, bu
birimler için yeterli personel kadrosunun oluşturulmuş ve personelin buna
uygun görev tanımları ile yetki ve sorumluluklarının belirlenmiş olması,
ç) Yöneticilerinin, bu Kanunda
belirtilen nitelikleri haiz olması,
gerekir.
(4) Bütün ortakları Türkiye’de
kurulu finansal kiralama şirketi olmak kaydıyla, kuruluş ve faaliyet
izni almaksızın sadece bir gemi kiralamak üzere finansal kiralama şirketi
kurulabilir. Bu nitelikte kurulacak şirketler bu Kanunun sözleşmelere
ilişkin hükümleri dışındaki maddelerine tabi değildir.
(5) Bu maddenin uygulamasına
ilişkin usul ve esaslar Kurulca belirlenir.
Şubeler
MADDE 8 – (1) Şirketin yurt içinde
veya yurt dışında şube açması izne tabidir. Şirket her ne ad altında olursa
olsun şube dışında teşkilatlanmaya gidemez ve acentelik veremez.
(2) Şubelerin nitelikleri ile
izne ilişkin usul ve esaslar Kurulca belirlenir.
Şirketin yapamayacağı iş ve
işlemler
MADDE 9 – (1) Şirket;
a) Ana faaliyet konuları dışında
faaliyette bulunamaz.
b) Müşterileri ile yapacağı
sözleşmeler çerçevesinde ve yaptığı işlemin bir parçası olarak
müşterilerine ilave finansman sağlamak amacıyla toplamı ödenmiş
sermayesinin yüzde birini geçmeyecek şekilde kullandırılan nakdi krediler
hariç olmak üzere nakdi kredi kullandıramaz. Bu oranı sıfıra kadar
azaltmaya veya ödenmiş sermayenin yüzde beşine kadar artırmaya ya da şirket
bazında farklılaştırmaya Kurul yetkilidir.
c) Ana faaliyet konusu işlemler
ile sınırlı olmak kaydıyla verilen garanti ve kefaletler ile sermayesinde
yüzde on ve daha fazla paya sahip veya kontrolünü elinde bulunduran kişiler
ile sermayesinin yüzde on ve daha fazlasına sahip olduğu veya kontrolünü
elinde bulundurduğu ortaklıklara, toplamı ödenmiş sermayesinin yüzde
yirmisini geçmeyecek şekilde verilen garanti ve kefaletler hariç olmak
üzere garanti, kefalet ve teminat mektubu veremez. Bu oranı yüzde beşe
kadar azaltmaya veya yüzde yirmi beşe kadar artırmaya ya da şirket bazında
farklılaştırmaya Kurul yetkilidir.
ç) 2499 sayılı Kanuna göre
menkul kıymet ihracı, uluslararası piyasalardan ödünç para alınması, genel
esaslar dâhilinde ortak ve ortaklıklarından, bankalardan, para
piyasalarından ve organize piyasalardan fon sağlanması dışında mevduat veya
her ne ad altında olursa olsun bir ivaz karşılığı para toplayamaz.
(2) Faktoring şirketi
Kurulca belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde kambiyo senetlerine dayalı
olsa bile, bir mal veya hizmet satışından doğmuş fatura ile tevsik
edilemeyen alacaklar ile Kurulca belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde
tevsik edilemeyen mal veya hizmet satışına bağlı doğacak alacakları devir
alamaz veya tahsilini üstlenemez. Aynı faturaya dayalı birden çok faktoring şirketine
yapılan kısmi temliklerin toplam tutarı fatura tutarını aşamaz.
(3) Bir kambiyo senedinin ciro
yoluyla faktoring şirketine devri hâlinde, kambiyo senedinden
dolayı kendisine başvurulan kişi, düzenleyen veya önceki hamillerden
biriyle kendi arasında doğrudan doğruya var olan ilişkilere dayanan def’ileri faktoring şirketine
karşı ileri süremez; meğerki, faktoring şirketi kambiyo
senedini iktisap ederken bilebile borçlunun zararına hareket etmiş
olsun.
(4) Sigortacılık mevzuatına
ilişkin hükümler saklı kalmak kaydıyla, finansal kiralama şirketleri
finansal kiralama veya faaliyet kiralaması işlemlerine konu edilen mallara,
bu işlemler kapsamında alınan teminatlara ve söz konusu malı kiralayan
kişilere; finansman şirketleri ise alımı kredilendirilen mallara veya
hizmetlere, kredilerin teminatlarına ve kredilendirilen malı veya hizmeti
satın alan gerçek veya tüzel kişilere, kredi borcunun geri ödenmesi ve
benzeri tüm kredi unsurlarını koruma altına alacak her çeşit sigortayı
kapsayacak şekilde iştigal konusuna giren işlere ilişkin sigorta
sözleşmelerinin yapılmasına aracılık dışında sigortacılık işlemleriyle
iştigal edemezler.
İKİNCİ BÖLÜM
Ana Sözleşmeye İlişkin Hükümler
Ana sözleşme değişiklikleri
MADDE 10 – (1) Şirket ana
sözleşmelerinde yapılacak değişiklikler öncesinde Kuruma bilgi verilir.
Kurum, ana sözleşme değişiklikleri ile ilgili olarak on beş iş günü içinde
olumsuz görüş bildirmediği takdirde, bu değişiklikler şirketlerin genel
kurul gündemine alınır ve sonucundan Kuruma bilgi verilir.
(2) Şirket ana sözleşmeleri
güncel olarak şirket internet sayfasında yayınlanır. Ana sözleşmelerin
güncelleştirilmesi, değişikliklerin gerçekleştiği tarihten itibaren on iş
günü içinde yapılmak zorundadır.
(3) Şirketin adres
değişikliklerini değişiklik tarihinden itibaren on beş iş günü içinde
Kuruma bildirmesi zorunludur.
(4) Bu maddenin uygulanmasına
ilişkin usul ve esaslar Kurulca belirlenir.
Pay edinim ve devirleri
MADDE 11 – (1) Bir kişinin, şirket
sermayesinin yüzde onunu veya daha fazlasını temsil eden payları edinmesi
veya şirket kontrolünün el değiştirmesi sonucunu doğuran pay devirleri
Kurulun iznine tabidir.
(2) Yönetim kuruluna üye
belirleme imtiyazı veren payların tesisi, devri veya yeni imtiyazlı pay
ihracı birinci fıkradaki oransal sınıra bakılmaksızın Kurulun iznine
tabidir.
(3) Şirket sermayesinde yüzde on
ve üzeri paya sahip olan tüzel kişilerin kontrolünün el değiştirmesi
sonucunu doğuran pay devirleri Kurulun iznine tabidir.
(4) İzne tabi pay devirlerinde
pay devralacakların kurucularda aranan nitelikleri taşımaları şarttır.
(5) İzne tabi olup, izin
alınmadan yapılan pay devirleri ile ortak sayısının beşin altına düşmesine
yol açan pay devirleri pay defterine kaydolunamaz. Bu hükme aykırı olarak
pay defterine yapılan kayıtlar hükümsüzdür.
(6) Bu maddenin uygulanmasına
ilişkin usul ve esaslar Kurulca belirlenir.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Birleşme, Devir, Bölünme ve Tasfiye
Birleşme, devir, bölünme ve
tasfiye
MADDE 12 – (1) Şirketin birleşme,
devir ve bölünmesi Kuruldan izin alınmak kaydıyla genel hükümlere tabidir.
İznin verilmesine ilişkin usul ve esaslar Kurulca belirlenir.
(2) Kurulun uygun görüşü alınmak
kaydıyla şirketin faaliyetlerine son vermesi ve tasfiyesi hâlinde genel hükümler
uygulanır. Şirketin tasfiye süreci gerekli görülmesi hâlinde Kurumca
denetlenebilir.
ÜÇÜNCÜ KISIM
Kurumsal Yönetim
BİRİNCİ BÖLÜM
Yöneticiler
Yönetim kurulu üyeleri, genel
müdür ve genel müdür yardımcıları
MADDE 13 – (1) Kurumsal yönetime
ilişkin yapılar, süreçler ve bunlara ilişkin ilkeler Birliğin de görüşü
alınarak Kurul tarafından belirlenir.
(2) Şirketin yönetim kurulu,
genel müdür dâhil üç kişiden az olamaz. Genel müdür, bulunmadığı hâllerde
vekili, yönetim kurulunun doğal üyesidir. Yönetim kurulu üyeleri ile genel
müdür ve genel müdür yardımcılarının, 6 ncımaddenin birinci fıkrasının
(a), (b), (c) ve (ç) bentlerinde yer alan şartları taşımaları zorunludur.
Bu Kanunda genel müdür için aranan mesleki tecrübe şartı yönetim kurulu
üyelerinin yarısından bir fazlası için de aranır.
(3) Şirket genel müdürünün en az
yedi yıl, genel müdür yardımcısının ise en az beş yıl olmak üzere
işletmecilik veya finans alanında mesleki deneyime sahip olmaları ve ayrıca
lisans düzeyinde öğrenim görmüş olmaları şarttır.
(4) Başka unvanlarla istihdam
edilseler dahi, yetki ve görevleri itibarıyla genel müdür yardımcısına denk
veya daha üst konumlarda görev yapan diğer yöneticiler de bu Kanunun genel
müdür yardımcılarına ilişkin hükümlerine tabidir.
(5) Yönetim kurulu üyeleri,
genel müdür ve genel müdür yardımcılarının atanmaları ve seçilmelerine
ilişkin usul ve esaslar Kurulca belirlenir.
İKİNCİ BÖLÜM
Finansal Raporlama
İç sistem, muhasebe, raporlama
ve bağımsız denetim
MADDE 14 – (1) Şirket; maruz kaldığı
risklerin izlenmesi, kontrolünün sağlanması, faaliyetlerinin yapısı ve
kapsamıyla uyumlu ve değişen koşullara uygun bir şekilde yeterli ve etkin
bir sistem kurmak ve işletmekle yükümlüdür.
(2) Sistemin işleyişine ilişkin
usul ve esasları belirlemeye, sisteminin yeterli ve etkin olmadığı tespit
edilen şirketler hakkında her türlü tedbiri almaya Kurul yetkilidir.
(3) Şirket; Kamu Gözetimi,
Muhasebe ve Denetim Standartları Kurulu tarafından belirlenen usul ve
esaslar çerçevesinde tüm işlemlerini gerçek mahiyetlerine uygun surette
muhasebeleştirmek, finansal raporlarını bilgi edinme ihtiyacını
karşılayabilecek biçim ve içerikte, anlaşılır, güvenilir ve
karşılaştırılabilir, denetime, analize ve yorumlamaya elverişli, zamanında
ve doğru şekilde düzenlemek zorundadır.
(4) Şirket, şekil ve kapsamı
Kurumca belirlenen mali tablolar ve istatistiki bilgileri
istenilen süre ve yöntemlerle Kuruma göndermek zorundadır.
(5) Şirketin bağımsız denetimi 26/9/2011 tarihli
ve 660 sayılı Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumunun
Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname çerçevesinde
yapılır. Düzenlenen bağımsız denetim raporları Kurulca belirlenen usul ve
esaslar çerçevesinde Kuruma gönderilir.
Koruyucu düzenlemeler
MADDE 15 – (1) Kurul, maruz kalınan
risklerin tespiti, tahlili, izlenmesi, ölçülmesi ve değerlendirilmesi
amacıyla şirketlerin faaliyetleri ile özkaynakları arasında
sınırlamalar ve standart oranlar belirlemek suretiyle gerekli düzenlemeleri
yapmaya ve bunlar hakkında her türlü tedbiri almaya yetkilidir. Şirket,
yapılan düzenlemelere uymak, belirlenen sınırlamaları ve standart oranları
hesaplamak, tutturmak ve idame ettirmek ve bunlara ilişkin olarak Kurum
tarafından istenen tedbirleri belirlenen süreler içinde almak ve
uygulamakla yükümlüdür.
(2) Bu Kanun uyarınca
belirlenecek sınırlamalara ve standart oranlara ilişkin eşiklere erişilmesi
veya aşımların oluşması hâlinde, ilgili şirket durumu derhâl Kuruma
bildirmek zorundadır.
(3) Özkaynaklarda meydana
gelebilecek düşüşler nedeniyle özkaynağın belirli bir oranı ile
ilişkilendirilen sınırlama ve oranlarda aşımların oluşması ve şartların
gerektirmesi hâlinde, bu aşımlar Kurumca belirlenen süre içinde giderilir.
Aşımların giderilmesi için belirlenen süre içinde bu Kanunun idari para
cezalarına ilişkin hükümleri uygulanmaz.
Karşılıklar
MADDE 16 – (1) Şirket, işlemlerinden
kaynaklanan alacaklarından doğmuş veya doğması beklenen ancak, miktarı
kesin olarak belli olmayan zararlarını karşılamak amacıyla Kurulca
belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde karşılık ayırmak zorundadır.
Denetim, gözetim ve bilgi verme
MADDE 17 – (1) Şirketin bu Kanun
kapsamındaki gözetim ve denetimi Kurum tarafından yapılır.
(2) Kurum; şirket, şirket
ortakları, şirketin kontrol ettiği ortaklıklar ile bunların şubeleri ve
ilgili diğer gerçek ve tüzel kişilerden bu Kanun hükümleri ile ilgili
görecekleri bütün bilgileri gizli dahi olsa istemeye, bunların vergiyle
ilgili kayıtları dâhil olmak üzere tüm defter, kayıt ve belgelerini
incelemeye yetkili olup, bilgi istenenler de istenilen bilgileri vermekle,
defter, kayıt ve belgeleri incelemeye hazır bulundurmakla, tüm bilgi işlem
sistemini denetim amaçlarına uygun olarak Kurumun yerinde denetim yapan
meslek personeline açmakla, verilerin güvenliğini sağlamakla ve muhafaza
etmek zorunda oldukları her türlü defter, belge ve karneler ile vermek
zorunda bulundukları bilgilere ilişkinmikrofiş, mikrofilm, manyetik teyp,
disket ve benzeri ortamlardaki kayıtlarını ve bu kayıtlara erişim veya
kayıtları okunabilir hale getirmek için gerekli tüm sistem ve şifrelerini
inceleme için ibraz etmek ve işletmekle yükümlüdür.
(3) Kamu kurum ve kuruluşları,
Devletin güvenliği ve temel dış yararlarına karşı ağır sonuçlar doğuracak
hâller ile meslek sırrı, aile hayatının gizliliği ve savunma hakkına
ilişkin hükümler saklı kalmak kaydıyla özel kanunlardaki yasaklayıcı ve
sınırlayıcı hükümler dikkate alınmaksızın gizli dahi olsa Kurum tarafından
bu Kanun kapsamında verilen görevler ile sınırlı olmak üzere istenecek her
türlü bilgi ve belgeyi uygun süre ve ortamda, sürekli veya münferit olarak
vermek zorundadır.
(4) Şirketin faaliyetlerinin
yerinde denetimi, Kurumun yerinde denetim yapmaya yetkili meslek personeli
tarafından yapılır. Şirket, şirket ortakları, şirketin kontrol ettiği
ortaklıklar ve ilgili diğer gerçek ve tüzel kişiler Kurumun yerinde denetim
yapmaya yetkili meslek personeli tarafından istenecek her türlü bilgi ve
belgeyi vermek, defter ve belgelerini ibraz etmek ve incelemeye hazır
tutmak zorundadır.
DÖRDÜNCÜ KISIM
Sözleşmelere İlişkin Hükümler
BİRİNCİ BÖLÜM
Finansal Kiralama
Finansal kiralama sözleşmesi
MADDE 18 – (1) Finansal kiralama
sözleşmesi; kiralayanın, kiracının talebi ve seçimi üzerine üçüncü bir
kişiden veya bizzat kiracıdan satın aldığı veya başka suretle temin ettiği
veya daha önce mülkiyetine geçirmiş bulunduğu bir malın zilyetliğini, her
türlü faydayı sağlamak üzere kira bedeli karşılığında, kiracıya bırakmasını
öngören sözleşmedir.
Sözleşmenin konusu
MADDE 19 – (1) Sözleşmeye taşınır ve
taşınmaz mallar konu olabilir. Bilgisayar yazılımlarının çoğaltılmış
nüshaları hariç olmak üzere patent gibi fikrî ve sınai haklar bu
sözleşmeye konu olamaz.
(2) Bütünleyici parça veya
eklenti niteliklerine bakılmaksızın asli niteliğini koruyan her mal tek
başına finansal kiralama sözleşmesinin konusu olabilir.
Finansal kiralama bedeli
MADDE 20 – (1) Finansal kiralama bedeli ve
ödeme dönemleri taraflarca belirlenir. Sözleşmede açıkça belirtilmek
kaydıyla sözleşme konusu mal henüz imal edilmemiş veya kiracıya teslim
edilmemiş olsa dahi, sözleşme tarihinden başlamak üzere kira bedelleri
tahsil edilebilir. Sözleşmede aksi belirtilmediği takdirde, sözleşme konusu
malın sözleşme tarihinden itibaren iki yıl içinde kiracıya teslim edilmesi
zorunludur.
Yurt dışından yapılacak finansal
kiralamalar
MADDE 21 – (1) Yurt dışından yapılacak
finansal kiralama sözleşmeleri Birlik tarafından tescil edilir.
(2) Yurt dışından yapılacak
finansal kiralamalara ilişkin usul ve esaslar Kurulun uygun görüşü alınmak
suretiyle Birlik tarafından belirlenir.
Sözleşmenin şekli ve tescili
MADDE 22 – (1) Sözleşme, yazılı
şekilde yapılır. Taşınmaz mallara ilişkin sözleşmeler taşınmazın bulunduğu
tapu kütüğünün şerhler hanesine, kendilerine mahsus özel sicili bulunan
taşınır mallara dair sözleşmeler bu malların kayıtlı oldukları sicile
tescil ve şerh olunur ve kiralayan tarafından ayrıca Birliğe bildirilir.
(2) Özel bir sicile kayıtlı
olmayan taşınır mallara ilişkin sözleşmeler Birlik tarafından tutulacak
özel sicile tescil edilir.
(3) Birlik tarafından tutulacak
özel sicil herkese açıktır. Hiç kimse sicildeki bir kaydı bilmediğini ileri
süremez.
(4) Sözleşmelerin Birlik tarafından
tutulacak özel sicile tesciline ilişkin usul ve esaslar Kurulun uygun
görüşü alınmak suretiyle Birlik tarafından belirlenir.
(5) Tescil veya şerhten sonra,
üçüncü kişilerin finansal kiralama konusu mal üzerindeki ayni hak
iktisapları kiralayana karşı ileri sürülemez.
(6) 13/1/2011 tarihli
ve 6102 sayılı Türk Ticaret Kanununun 940 ıncı maddesi
uygulamasında kiracı, geminin maliki gibi değerlendirilir.
(7) 14/10/1983 tarihli
ve 2920 sayılı Türk Sivil Havacılık Kanununun 49 uncu maddesi uygulamasında
kiracı, hava aracının maliki gibi değerlendirilir.
Finansal kiralama konusu malın
satın alınması
MADDE 23 – (1) Finansal kiralama konusu
malın mülkiyeti kiralayana aittir. Ancak taraflar sözleşmede, sözleşme
süresi sonunda kiracının, malın mülkiyetini satın alma hakkını haiz
olacağını kararlaştırabilir.
(2) Finansal kiralama konusu
tescile tabi taşınır mala ilişkin kiracı adına satın alma hakkının
doğumundan itibaren otuz günlük süre içinde bu hakkın kiracı tarafından
kullanılmaması ve bu Kanunun 32 nci maddesi uyarınca malın
kiralayana iade edilmemesi durumunda, taraflar arasında yapılan sözleşmede
bu hususta karara varılmış olması ve kiracıya konu hakkında tebligat
yapılmış veya adresinde bulunmadığından tebligatın yapılamamış olması
kaydıyla kiralayan tek taraflı olarak kiralananı kiracıya devir ile ilgili
her türlü işlemi yapabilir. Bu kapsamda mülkiyeti devir işlemi ile
ilgili kiralayan tarafından yapılan tek taraflı talepler ilgili sicil
tarafından yerine getirilir.
Tarafların hak ve borçları
MADDE 24 – (1) Kiracı, sözleşme
süresince finansal kiralama konusu malın zilyedi olup, sözleşmenin amacına
uygun olarak her türlü faydayı elde etme hakkına sahiptir.
(2) Kiracı, finansal kiralama
konusu malı sözleşmede öngörülen şart ve hükümlere göre itinayla kullanmak
zorundadır.
(3) Sözleşmede aksine hüküm yok
ise kiracı, malın her türlü bakımından ve korunmasından sorumlu olup, bakım
ve onarım masrafları kiracıya aittir.
(4) Kiralama konusu malın
sigorta ettirilmesi zorunludur. Malın kimin tarafından sigorta ettirileceği
sözleşmede gösterilir. Sigorta primleri kiracı tarafından ödenir.
(5) Malın sözleşme süresi içinde
hasar ve ziyaı sorumluluğu kiracıya aittir. Bu sorumluluk ödenen
sigorta miktarının karşılanmayan kısmı ile sınırlıdır ve aşan kısım kiracı
tarafından karşılanmak zorundadır.
(6) Kiracının seçimi ve talebi
üzerine üçüncü kişiden sağlanan malın ayıplı olmasından kiralayan sorumlu
tutulamaz. Aynı hüküm, malın bizzat kiracıdan sağlanması hâlinde de
uygulanır.
Malın kiracıya teslim edilmemesi
MADDE 25 – (1) Finansal kiralama konusu
malın, kiralayanın malın imalatçısı veya satıcısı ile zamanında sözleşme
yapmaması veya gerekli ödemeyi zamanında yerine getirmemesi veya
kiralayanın kusur ve ihmalinden kaynaklanan diğer sebepler ile kiracıya
teslim edilmemesi hâlinde 11/1/2011 tarihli ve 6098 sayılı Türk
Borçlar Kanununun 123, 125 ve 126 ncı madde hükümleri uygulanır.
Zilyedliğin ve kiracılık
sıfatının devri
MADDE 26 – (1) Kiracı, kiracılık
sıfatını veya sözleşmeden doğan hak veya yükümlülüklerini, kiralayandan
yazılı izin almak kaydıyla devredebilir. Bu devir nedeniyle finansal
kiralama sözleşmesinde yapılan kiracı değişikliği, ilgisine göre 21 inci
veya 22 nci madde çerçevesinde tescil edilir veya şerh olunur.
(2) Konut finansmanı kapsamında
yapılan finansal kiralama işlemlerinde kiracı, kiralayana bilgi vermek,
diğer finansal kiralama işlemlerinde ise sözleşmede hüküm bulunmak kaydıyla
finansal kiralama konusu malın zilyetliğini bir başkasına devredebilir.
Mülkiyetin devri
MADDE 27 – (1) Sözleşmede aksi
öngörülmemişse kiralayan, malın mülkiyetini bir üçüncü kişiye devredemez.
Sözleşmede bu yetkinin tanınması hâlinde, devir, ancak başka bir kiralayana
yapılabilir. Devralan, sözleşme hükümlerine uymak zorundadır. Devrin
kiracıya karşı geçerli olması onun haberdar edilmesine bağlıdır.
Kiracının iflası veya icra
takibine uğraması
MADDE 28 – (1) Kiracının iflası
hâlinde, iflas memuru, 2004 sayılı Kanunun 221 inci maddesinin birinci
fıkrası hükmüne göre büro teşkilinden önce, finansal kiralama konusu
malların tefrikine karar verir. İflas memurunun bu kararına karşı yedi gün
içinde itiraz edilebilir.
(2) Kiracı aleyhine icra yoluyla
takip yapılması hâlinde, icra memuru, finansal kiralama konusu malların
takibin dışında tutulmasına karar verir. İcra memurunun kararına karşı yedi
gün içinde itiraz edilebilir.
(3) Bu itirazlar, icra
mahkemesince en geç bir ay içinde karara bağlanır.
Kiralayanın iflası veya icra
takibine uğraması
MADDE 29 – (1) Kiralayanın iflası
hâlinde sözleşme, kararlaştırılan sürenin sonuna kadar iflas masasına karşı
geçerliliğini sürdürür.
(2) Kiralayan aleyhine icra
yoluyla takip yapılması hâlinde finansal kiralama konusu mallar sözleşme
süresi içinde haczedilemez.
Sözleşmenin sona ermesi
MADDE 30 – (1) Sözleşmede aksi
kararlaştırılmadıkça, sözleşme süresinin dolması, kiracının iflası, ölümü
veya fiil ehliyetini kaybetmesi hâllerinde kendiliğinden sona erer.
(2) Kiracının tasfiye sürecine
girmesi veya tasfiyeye girmeksizin finansal kiralama konusu malın tahsis
edildiği işletmesini tasfiye etmesi hâlinde kiracının talebi üzerine
sözleşmede aksine hüküm yoksa sözleşme, süresinden önce feshedilebilir.
(3) Sözleşmenin taraflarından
her biri sürenin bitiminden en az üç ay önce bildirmek kaydıyla, mevcut
veya yeni şartlar ile sözleşmenin uzatılmasını talep edebilir. Sözleşmenin
uzatılması tarafların anlaşmasına bağlıdır.
Sözleşmenin ihlali
MADDE 31 – (1) Kiralayan, finansal
kiralama bedelini ödemede temerrüde düşen kiracıya verdiği otuz günlük süre
içinde de bu bedelin ödenmemesi hâlinde, sözleşmeyi feshedebilir. Ancak,
sözleşmede, süre sonunda mülkiyetin kiracıya geçeceği kararlaştırılmış ise,
bu süre altmış günden az olamaz. Bir yıl içinde sözleşmede yer alan kira
bedellerinden üçünü veya üst üste ikisini zamanında ödememesi nedeniyle
ihtara muhatap olan kiracılarla yapılan sözleşmeler kiralayan tarafından
feshedilebilir.
(2) Taraflardan birinin
sözleşmeye aykırı harekette bulunduğu hâllerde, bu aykırılık nedeniyle
diğer tarafın sözleşmeyi devam ettirmesinin beklenemeyeceği durumlarda
sözleşme feshedilebilir.
(3) Kiracı ve kiralayan arasında
finansal kiralama sözleşmesi ile ilgili ihtilaflarda, mahkemece finansal
kiralama konusu malın ihtiyati tedbir kararı alınarak kiralayana veya
üçüncü bir kişiye bırakılması durumunda kiralayan, mahkemeye malın rayiç
değeri kadar teminat yatırmak suretiyle mal üzerinde tasarruf edebilir. Şu
kadar ki; sözleşmenin feshinin haksız olduğuna karar verilmesi hâlinde
kiralayan, kiracının zararını tazminle yükümlüdür.
Sözleşmenin sona ermesinin
sonuçları
MADDE 32 – (1) Sözleşme sona erdiğinde,
sözleşmeden doğan satın alma hakkını kullanmayan veya bu hakkı bulunmayan
kiracı finansal kiralama konusu malı derhâl geri vermekle mükelleftir.
Sözleşmenin feshinin sonuçları
MADDE 33 – (1) Sözleşmenin kiralayan
tarafından feshi ile 30 uncu maddenin ikinci fıkrası uyarınca kiracı
tarafından feshi hâllerinde, kiracı malı iade ile yükümlüdür. İade edilen
malın üçüncü kişilere satılması hâlinde sözleşmede aksi bir değer
kararlaştırılmadıkça satış bedelinin, vadesi gelmemiş finansal kiralama
bedelleri ile varsa kiralayanın bunu aşan zararı toplamından düşük olması
durumunda aradaki fark kiracı tarafından kiralayana ödenir. Sözleşmede aksi
bir değer kararlaştırılmadıkça iade edilen malın satış bedelinin, vadesi
gelmemiş finansal kiralama bedelleri ile varsa kiralayanın bunu aşan zararı
toplamından yüksek olması durumunda aradaki fark kiralayan tarafından
kiracıya ödenir. İade alınan malın üçüncü kişilere finansal kiralama
yöntemiyle kiralanması hâlinde de aynı esaslar uygulanır.
(2) Sözleşme kiracı tarafından
feshedilirse kiracı malı geri vermekle beraber uğradığı zararın tazminini,
kiralayandan talep edebilir.
(3) Sözleşmeden kaynaklanan
borçlara karşılık teminat olarak alınan ipoteklerin paraya çevrilmesinde
2004 sayılı Kanunun 150/ı maddesi hükümleri uygulanır.
(4) Kiracının bu Kanunda
belirtilen süreler içinde borcunu ödememesinden dolayı kiralayan tarafından
noter aracılığıyla kiracıya gönderilen fesih ihtarnameleri hakkında 2004
sayılı Kanunun 68/b maddesi hükümleri uygulanır.
Uygulanmayacak hükümler
MADDE 34 – (1) Sözleşme hakkında 22/11/2001 tarihli
ve 4721 sayılı Türk Medeni Kanununun 764, 765, 766 ncı maddeleri
ve 6098 sayılı Türk Borçlar Kanununun İkinci Kısım Birinci Bölüm Dördüncü
Ayırımında yer alan “Kısmi Ödemeli Satışlar”a ilişkin hükümleri
ile İkinci Kısım Dördüncü Bölüm İkinci Ayırımında yer alan “Konut ve Çatılı
İşyeri Kiraları”na ilişkin hükümleri uygulanmaz.
Teşvik
MADDE 35 – (1) Yatırımların tamamının
veya bir bölümünün finansal kiralama yoluyla gerçekleştirilmesi hâlinde
kiralayan, finansal kiralamaya konu olan iktisadi kıymetlerle ilgili olarak
bunların satın alınması hâlinde uygulanan teşviklerden yararlanır. Finansal
kiralama şirketinin teşvik belgesi ile ilgili sorumluluğu, kendisine devri
gerçekleşen kısmı ile sınırlıdır.
Gümrüğe dair hükümler
MADDE 36 – (1) Yabancı şirket ile
kiracı arasında akdedilen sözleşmeye göre getirilen mallara gümrük
vergileri ve ek mali yükümlülükler bakımından aşağıdaki hükümler uygulanır:
a) Satın alma hakkı bulunmayan
bir sözleşmeye dayanarak veya bu hak bulunsa dahi teşvik belgesinde gümrük
muafiyetinden yararlanması öngörülmemiş malların Türkiye’ye girişinde,
gümrük mevzuatının süre kısıtlaması hariç, sözleşme süresine bağlı olarak 27/10/1999 tarihli
ve 4458 sayılı Gümrük Kanununun geçici ithalat rejimine dair hükümleri
uygulanır. Sözleşme süresi sonunda kesin ithalatın yapılmaması ve finansal
kiralama konusu malların kiralayana iade edilmek üzere yurt dışına
çıkarılmak istenmesi hâlinde daha önce alınan teminat 4458 sayılı Kanun hükümlerine
göre çözülür.
b) Sözleşme süresi sonunda
finansal kiralama konusu malların kesin ithalatının yapılması hâlinde
gümrük yükümlülüğünün başladığı tarihteki cari kur ve 4458 sayılı Kanunun
eşyanın gümrük kıymetine ilişkin hükümlerine göre belirlenecek kıymet
üzerinden hesaplanacak gümrük vergileri ve ek mali yükümlülükler tahakkuk
ve tahsil olunur.
İstisnalar ve vergi nispetinin
tespiti
MADDE 37 – (1) Finansal kiralama
sözleşmeleri ve bu sözleşmelerin devrine ve tadiline ilişkin kâğıtlar ile
bunların teminatı amacıyla düzenlenen kâğıtlar damga vergisinden, bu
kâğıtlarla ilgili yapılacak işlemler harçtan müstesnadır.
(2) Satıp geri kiralama yöntemi
ile yapılan kiralama sözleşmeleri kapsamında kiralanan taşınmazların
sözleşme süresi sonunda kiracı adına tapuya tescili tapu harcından
müstesnadır.
İKİNCİ BÖLÜM
Faktoring ve Finansman
Faktoring sözleşmesi
MADDE 38 – (1) Faktoring sözleşmesi;
mal veya hizmet satışından doğmuş fatura ile tevsik edilen alacaklar ile
Kurulca belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde tevsik edilebilen mal veya
hizmet satışına bağlı doğacak alacakları devir almak suretiyle, faktoring şirketinin
müşterisine sağladığı tahsilat, borçlu ve müşteri hesaplarının
tutulmasının yanı sıra finansman veya faktoring garantisi
fonksiyonlarından herhangi birini ya da tümünü içeren sözleşmedir.
(2) Faktoring sözleşmesinin
yazılı şekilde düzenlenmesi zorunludur.
Finansman sözleşmesi
MADDE 39 – (1) Finansman sözleşmesi,
her türlü mal veya hizmet alımının, malı veya hizmeti satın alan gerçek
veya tüzel kişinin nam ve hesabına mal veya hizmetin teslim veya temini ile
birlikte doğrudan satıcıya ödeme yapılması suretiyle kredilendirilmesini
öngören sözleşmedir. Kredi geri ödemeleri, adına kredi açılanlar tarafından
finansman şirketlerine yapılır.
(2) Finansman şirketlerinin,
kredilendirecekleri mal veya hizmetleri temin eden satıcılarla önceden
yazılı şekilde genel bir sözleşme yapmaları zorunludur.
(3) Finansman sözleşmesinin
yazılı şekilde düzenlenmesi zorunludur.
BEŞİNCİ KISIM
Birlik
BİRİNCİ BÖLÜM
Birlik
Finansal Kiralama, Faktoring ve
Finansman Şirketleri Birliği
MADDE 40 – (1) Bu Kanunun yürürlüğe
girdiği tarihten itibaren altı ay içinde tüzel kişiliği haiz ve kamu kurumu
niteliğinde meslek kuruluşu olan Finansal Kiralama, Faktoring ve
Finansman Şirketleri Birliği kurulur.
(2) Şirketler faaliyet izni
aldıkları tarihten itibaren bir ay içinde Birliğe üye olmak zorundadır.
Birliğin görev ve yetkileri
MADDE 41 – (1) Birlik;
a) Mesleğin gelişmesini temin
etmek, üyelerin birlik ve dayanışmasını artırmak, eğitim, tanıtım ve
araştırma faaliyetlerinde bulunmakla,
b) Meslek ilkelerini belirlemek
suretiyle üyelerin birlik ve mesleğin gerektirdiği disiplin içinde
ekonominin ihtiyaçlarına uygun olarak çalışmalarını sağlamakla,
c) Üyelerinin uyacakları meslek
ilkeleri ve standartlarını belirlemekle,
ç) İlgili mevzuat uyarınca
alınan kararlar ile Kurumca alınması istenilen tedbirleri üyelerine
duyurmakla,
d) Üyeleri arasında haksız
rekabeti önlemek amacıyla gerekli her türlü tedbiri almak ve uygulamakla,
e) Üyelerin ilan ve
reklamlarında uyacakları esas ve şartları tür, şekil, nitelik ve miktarı
itibarıyla tespit etmekle,
f) Üyelerinin ortak
menfaatlerini ilgilendiren konularda yönetim kurulu kararına istinaden dava
açmakla,
g) Üyeleri arasında ortak
projelere ilişkin iş birliğini temin etmekle,
ğ) Bu Kanunda sayılan diğer
görevleri yerine getirmekle,
görevli ve yetkilidir.
Organlar ve statü
MADDE 42 – (1) Birlik organ seçimleri
bu Kanunda öngörülen esaslar çerçevesinde gizli oyla ve yargı gözetimi
altında gerçekleştirilir. Seçim yapılacak genel kurul toplantısından
en az on beş gün önce seçimlere katılacak üyeleri ve temsilcilerini
belirleyen liste, toplantının gündemini, yerini, gününü, saatini ve
çoğunluk olmadığı takdirde yapılacak ikinci toplantıya ilişkin hususları belirten
bir yazı ile birlikte üç nüsha olarak Yüksek Seçim Kurulunca belirlenecek
seçim kurulu başkanı hâkime tevdi edilir. Hâkim gerekli incelemeyi
yaparak listeyi ve diğer hususları onaylar; bir sandık kurulu başkanı ve
iki sandık kurulu üyesi ile bunlar için birer yedek üye atar. Oy verme
işlemi gizli oy, açık sayım ilkelerine göre yapılır. Seçim süresinin
sonunda seçim sonuçları tutanakla tespit edilip seçim sandık kurulu başkanı
ve üyeleri tarafından imzalanır. Tutanağın düzenlenmesinden itibaren iki gün
içinde seçimlere yapılacak her türlü itiraz hâkim tarafından aynı gün
incelenir ve kesin olarak karara bağlanır.
(2) Birliğin statüsünde
yapılacak değişiklikler Birliğin görüşünü alarak Kurumun yapacağı öneri
üzerine Bakanlar Kurulu kararıyla yürürlüğe konulur. Üyeler, Birliğin
statüsüne ve Birlik tarafından alınacak karar ve tedbirlere uymak
zorundadır. Birlik giderleri, statü gereğince tespit olunan oy sayısına
göre üyelere dağıtılır. Üyeler, kendilerine düşen masraf paylarını statüde
belirtilen süre içinde yatırmak zorundadır. Masraf iştirak payları
belirlenen süre içinde ödenmediği takdirde Birlik tarafından icra yoluyla
tahsil olunur. Masraf iştirak paylarının ödenmesine dair kararlar 2004
sayılı Kanunun 68 inci maddesinde yazılı resmî belge niteliğindedir.
(3) Birliğin aldığı genel ya da
özel nitelikteki karar ve tedbirlere zamanında ve tam olarak uymayan
üyelerine Birlik yönetim kurulunca bin Türk Lirasından on bin Türk Lirasına
kadar idari para cezası verilir.
Merkezî fatura kaydı
MADDE 43 – (1) Faktoring şirketleri
ile bankalar, fatura bilgileri de dâhil olmak üzere devir aldıkları
alacaklarla ilgili bilgileri Risk Merkezi nezdinde veya Birliğin uygun
göreceği bir şekilde toplulaştırırlar. Bilgilerin paylaşımına ilişkin usul
ve esaslar Birlik tarafından belirlenir.
ALTINCI KISIM
Cezai Hükümler
BİRİNCİ BÖLÜM
İdari Para Cezaları
İdari para cezaları
MADDE 44 – (1) Kurul kararıyla ve
gerekçesi belirtilmek suretiyle şirketlere bu Kanunun;
a) 8 inci maddesine aykırılık
hâlinde üç bin Türk Lirasından on bin Türk Lirasına kadar,
b) 9 uncu maddesinin birinci
fıkrasının (b) veya (c) bendine aykırılık hâlinde, on bin Türk Lirasından
az olmamak üzere aykırılık oluşturan tutarın on katına kadar,
c) 9 uncu maddesinin ikinci
fıkrasına aykırı işlem yapılması hâlinde on bin Türk Lirasından az olmamak
üzere aykırılık oluşturan işlem tutarının beş katına kadar,
ç) 11 inci maddesinin ikinci
veya beşinci fıkrasına aykırılık hâlinde bin Türk Lirasından üç bin Türk
Lirasına kadar,
d) 13 üncü maddesine aykırı
şekilde atama yapılması hâlinde iki bin Türk Lirasından sekiz bin Türk
Lirasına kadar ve cezanın tebliğ tarihinden itibaren on iş günü içinde
aykırılığın giderilmemesi hâlinde, bu sürenin bitiminden itibaren geçen her
gün için verilmiş olan cezanın yüzde onu tutarında,
e) 14 üncü maddesinin birinci
fıkrasına aykırılık hâlinde, iki bin Türk Lirasından beş bin Türk Lirasına
kadar,
f) 14 üncü maddesinin üçüncü
fıkrasına aykırı olarak şirketin mali büyüklüklerini önemli ölçüde
etkileyen veya önemli ölçüde etkilememekle birlikte süreklilik arz eden
uygulamalar yapılması hâlinde iki bin Türk Lirasından beş bin Türk Lirasına
kadar,
g) 14 üncü maddesinin dördüncü
veya beşinci fıkrasına aykırılık hâlinde, iki bin Türk Lirasından beş bin
Türk Lirasına kadar,
ğ) 15 inci maddesine istinaden
çıkarılan düzenlemelerde yer alan sınırlamalara aykırılık hâlinde, on bin
Türk Lirasından az olmamak üzere, aykırılık oluşturan tutarın yüzde birine
kadar,
h) 15 inci maddesinin ikinci
fıkrasında öngörülen bildirimin yapılmaması hâlinde, bin Türk Lirasından üç
bin Türk Lirasına kadar,
ı) 16 ncı maddesine
göre ayrılması gereken karşılıkların tesis edilmemesi hâlinde, bin Türk
Lirasından az olmamak üzere, ayrılması gereken karşılık tutarının binde
ikisine kadar; üç aydan az olmamak üzere Kurumca verilecek süre içinde
aykırılığın giderilmemesi hâlinde ise, tesis edilmeyen karşılık tutarının
yüzde üçü oranında,
i) 17 nci maddesinin
ikinci veya dördüncü fıkrasına aykırılık hâlinde, iki bin Türk Lirasından
beş bin Türk Lirasına kadar,
j) 19 uncu maddesinin birinci
fıkrasına, 22 nci maddesinin birinci veya ikinci fıkrasına, 38
inci maddesinin ikinci fıkrasına ve 39 uncu maddesinin ikinci veya üçüncü
fıkrasına aykırılık hâlinde, bin Türk Lirasından beş bin Türk Lirasına
kadar,
idari para cezası
uygulanır.
(2) Kurul kararıyla ve gerekçesi
belirtilmek suretiyle ilgili gerçek ve tüzel kişilere, bu Kanunun;
a) 6 ncı maddesinin
üçüncü fıkrasına aykırılık hâlinde beş bin Türk Lirasından on beş bin Türk
Lirasına kadar,
b) 11 inci maddesinin birinci,
ikinci veya üçüncü fıkrasına aykırılık hâlinde bin Türk Lirasından üç bin
Türk Lirasına kadar,
c) 17 nci maddesinin
ikinci veya dördüncü fıkrasına aykırılık hâlinde iki bin Türk Lirasından
beş bin Türk Lirasına kadar,
idari para cezası
uygulanır.
(3) Kurul kararıyla ve gerekçesi
belirtilmek suretiyle ilgili gerçek ve tüzel kişilere, ilgili maddelerine
göre Kurul ve Kurum tarafından bu Kanuna dayanılarak alınan kararlara,
çıkarılan yönetmelik ve tebliğlere ve yapılan diğer düzenlemeler ile Kurum
tarafından verilen talimatlara uyulmaması hâlinde, beş bin Türk Lirasından
on bin Türk Lirasına kadar idari para cezası uygulanır.
Savunma hakkı ve kapatma kararı
MADDE 45 – (1) İdari para cezalarının
uygulanıp uygulanmayacağına ilgilinin savunması alındıktan sonra karar
verilir. Savunma istendiğine ilişkin yazının tebliğ tarihinden itibaren bir
ay içinde savunma verilmemesi hâlinde savunma hakkından feragat edildiği
kabul edilir.
(2) Bu Kanunun 8 inci maddesi
hükümlerine aykırı olarak yurt içinde açılan şubeler hakkında, 44 üncü
maddenin birinci fıkrasının (a) bendi hükümleri uygulanmakla birlikte,
bunlar Kurumun talebi üzerine valiliklerce geçici veya sürekli kapatılır.
İKİNCİ BÖLÜM
Suçlar
İzinsiz faaliyette bulunmak
MADDE 46 – (1) Bu Kanuna göre
alınması gereken izinleri almaksızın finansal kiralama, faktoring ve
finansman faaliyetlerinde bulunan kişiler, iki yıldan beş yıla kadar hapis
ve beş bin güne kadar adli para cezası ile cezalandırılır. Bu suçun
yararına olarak işlendiği tüzel kişi hakkında tüzel kişilere özgü güvenlik
tedbirlerine hükmolunur. Ayrıca, bu suçun bir iş yeri bünyesinde işlenmesi
hâlinde bu iş yerlerinin bir aydan bir yıla kadar, tekerrür hâlinde ise
sürekli olarak kapatılmasına karar verilebilir.
(2) Bu Kanuna göre alınması
gereken izinleri almaksızın ticaret unvanlarında, her türlü belge, ilan ve
reklamlarında veya kamuoyuna yaptıkları açıklamalarda şirket gibi faaliyet
gösterdikleri izlenimini uyandıracak söz ve deyimleri kullanan kişiler, üç
aydan bir yıla kadar hapis ve bin güne kadar adli para cezası ile
cezalandırılır. Ayrıca, bu iş yerlerinin bir aydan bir yıla kadar, tekerrür
hâlinde ise sürekli olarak kapatılmasına karar verilebilir.
(3) Birinci ve ikinci fıkralara
aykırılık hâlinde Cumhuriyet başsavcılığının talebi üzerine, sulh ceza
hâkimince, dava açılması hâlinde davaya bakan mahkemece iş yerlerinin
faaliyetleri ve reklamları geçici olarak durdurulur, ilanları toplatılır.
Bu tedbirler, hâkim kararıyla kaldırılıncaya kadar devam eder. Bu kararlara
karşı itiraz yolu açıktır.
Yetkili merciler ile denetim
görevlilerince istenen bilgi ve belgeleri vermemek ve görevlerini
yapmalarını engellemek
MADDE 47 – (1) Bu Kanunla yetkilendirilen
mercilerin ve denetim görevlilerinin istedikleri bilgi ve belgeleri
vermeyen kişiler bir yıldan üç yıla kadar hapis ve beş yüz günden bin beş
yüz güne kadar adli para cezası ile cezalandırılır.
(2) Bu Kanunla yetkilendirilen
denetim görevlilerinin görevlerini yapmalarına engel olan kişiler iki
yıldan beş yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.
Gerçeğe aykırı beyanda bulunmak
MADDE 48 – (1) Şirketin bu Kanunda
gösterilen merciler ile denetim görevlilerine ve mahkemelere verdiği veya
yayımladığı belgelerdeki gerçeğe aykırı beyanlardan dolayı, bunları ve
bunların düzenlenmesine esas teşkil eden her türlü belgeleri imza edenler,
bir yıldan üç yıla kadar hapis ve bin beş yüz günden az olmamak üzere adli
para cezası ile cezalandırılır.
Kurumun bildirim yükümlülüğü
MADDE 49 – (1) Bu Kanunda belirtilen
suçlara ilişkin Kurum tarafından herhangi bir suç unsurunun tespit edilmesi
hâlinde Cumhuriyet başsavcılığına bildirimde bulunulur.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Faaliyet İzninin İptali
Faaliyet izninin iptali
MADDE 50 – (1) Bir şirketin faaliyet
izni;
a) Faaliyet izninin alınmasını
müteakip bir yıl içinde faaliyete geçilmemesi,
b) Faaliyet izninin alındığı
tarihten itibaren bir ay içinde Birliğe üye olunmaması ve bu yükümlülüğün
Kurum tarafından yapılan uyarıdan itibaren bir hafta içinde yerine
getirilmemesi,
c) Adres değişikliğinin süresi
içinde Kuruma bildirilmemesi ve yapılan yasal tebligata rağmen adresinde
bulunulmaması,
ç) Faaliyetlere kesintisiz bir
yıl süre ile ara verilmesi,
d) 9 uncu maddenin birinci
fıkrasının (a) veya (ç) bentlerinde yasaklanan faaliyetlerde bulunulması,
e) Faaliyete son verilmesi,
hâllerinden herhangi
birinin gerçekleşmesi durumunda, Kurulun en az beş üyesinin aynı yöndeki
oyuyla alınan kararla iptal edilir.
(2) Faaliyet izninin iptaline
ilişkin karar ilgili şirkete bildirilir ve Resmî Gazete’de yayımlanır.
İptal kararının Resmî Gazete’de yayımlanması ilgililere yapılacak tebligat
hükmündedir.
(3) Faaliyet izni iptal edilen
şirketin, faaliyetlerini derhâl durdurması ve iptal tarihinden itibaren üç
ay içinde genel kurulunu toplayarak, şirket konusu ve unvanını değiştirmek
veya tasfiye işlemlerini başlatmak üzere karar alması zorunludur.
YEDİNCİ KISIM
Son Hükümler
Değiştirilen hükümler
MADDE 51 – (1) 2/7/1964 tarihli
ve 492 sayılı Harçlar Kanununun Tapu ve Kadastro işlemlerinden alınacak
harçlar başlıklı (4) sayılı tarifesinin “I-Tapu işlemleri” bölümünün
yirminci fıkrasına aşağıdaki bent eklenmiştir.
“g) Satıp geri kiralama yöntemi
ile gerçekleştirilen kiralama sözleşmeleri kapsamında kiracı tarafından
sözleşme süresi sonunda geri alınmak kaydıyla kiralanan taşınmazların
kiralayana satışı sırasında devredenden (Taşınmazın herhangi bir şekilde
kiracı tarafından geri alınmamasının tespiti durumunda ilgililerden (a)
bendindeki oran ile bu bentteki oran arasındaki farka tekabül eden harç
tutarı 213 sayılı Kanun hükümlerine göre gecikme faizi ile birlikte
alınır.) Binde 3,96”
(2) Bakanlar Kurulu, Türkiye’de
kurulu finansal kiralama, faktoring ve finansman şirketleri ve
şubelerin ödünç para verme işlemlerinde uygulayacakları azami faiz
oranlarını ve diğer menfaatlerinin nitelikleri ile azami miktar ya da oranlarını
tespit etmeye, bunları kısmen veya tamamen serbest bırakmaya yetkilidir.
Bakanlar Kurulu, bu yetkilerini Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasına
devredebilir.
Yürürlükten kaldırılan hükümler
MADDE 52 – (1) 10/6/1985 tarihli
ve 3226 sayılı Finansal Kiralama Kanunu ile 30/9/1983 tarihli ve 90 sayılı
Ödünç Para Verme İşleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname ek ve
değişiklikleri ile birlikte yürürlükten kaldırılmıştır.
(2) Diğer kanunlarda, 3226
sayılı Kanun ile 90 sayılı Kanun Hükmünde Kararnameye yapılan atıflar, bu
Kanunun ilgili maddelerine yapılmış sayılır.
Mevcut düzenlemelerin
uygulanması
GEÇİCİ MADDE 1 – (1) Bu Kanuna göre
çıkarılacak düzenlemeler yürürlüğe girinceye kadar, kaldırılan hükümlere
dayanılarak çıkarılan düzenlemelerin, bu Kanuna aykırı olmayan hükümlerinin
uygulanmasına devam olunur.
(2) Bu Kanunda öngörülen
düzenlemeler bir yıl içinde yürürlüğe konulur.
İntibak süresi
GEÇİCİ MADDE 2 – (1) Bu Kanunun yayımı
tarihinden itibaren şirketler durumlarını, 5 inci maddenin birinci
fıkrasının (e) bendine üç yıl içinde, 8 inci maddenin birinci ve 13 üncü
maddenin ikinci fıkralarına altı ay içinde intibak ettirmek zorundadır.
Mücbir sebeplerin bulunması ve Kurulca uygun görülmesi hâlinde bu süreler
bir yılı geçmemek üzere uzatılabilir.
(2) 30/4/2012 tarihinden
önce Kuruma kuruluş veya faaliyet izni için başvuranlar hakkında birinci
fıkra hükümleri uygulanır.
Birlik ile ilgili yükümlülükler
GEÇİCİ MADDE 3 – (1) Birlik organlarının,
Birlik organlarında şirketlerin temsilinin, Birliğin çalışma esaslarının ve
faaliyetlerinin kapsamının yer aldığı, Finansal Kiralama Derneği, Faktoring Derneği
ve Tüketici Finansmanı Şirketleri Derneği tarafından Kurulun uygun görüşü
alınarak hazırlanacak statü, Kurumun yapacağı öneri üzerine Bakanlar Kurulu
kararıyla yürürlüğe konulur.
(2) Bu Kanunun yürürlüğe girdiği
tarihten önce faaliyette bulunan şirketler Birliğin faaliyete geçtiği
tarihi izleyen bir ay içinde Birliğe üye olmak zorundadır.
(3) Bu Kanun hükümleri uyarınca
Birlik tarafından tutulan özel sicile tescil edilecek sözleşmelerin
tescilinde 22nci madde uyarınca tescile ilişkin usul ve esaslar
belirlenene kadar bu Kanunla yürürlükten kaldırılan 3226 sayılı Kanunun
tescile ilişkin hükümlerinin uygulanmasına devam olunur.
(4) Birlik kuruluncaya kadar 21
inci madde uyarınca yapılacak finansal kiralama sözleşmelerinin tescilinde
bu Kanunla yürürlükten kaldırılan 3226 sayılı Kanunun ilgili hükmünün
uygulanmasına devam olunur.
(5) Bu Kanunun 43 üncü
maddesinin birinci fıkrasında öngörülen işlemler, Birliğin kuruluş tarihini
izleyen bir yıl içinde yerine getirilir.
Düzenlenmiş olan finansal
kiralama sözleşmeleri
GEÇİCİ MADDE 4 – (1) Bu Kanunun yürürlüğe
girdiği tarihten önce düzenlenen finansal kiralama sözleşmeleri için bu
Kanunla yürürlükten kaldırılan 3226 sayılı Kanunun süreye ilişkin
hükümlerinin uygulanmasına devam olunur.
İkrazatçılarla ilgili
hükümler
GEÇİCİ MADDE 5 – (1) 90 sayılı Kanun
Hükmünde Kararnameden aldıkları yetkiye istinaden ikrazatçılıkfaaliyetinde
bulunanlar bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren altı ay içinde bu
Kanunda sayılı faaliyetlerden birini yürütmek amacıyla Kuruma başvuruda
bulunabilirler. Bu süre içinde mevcut sözleşmelerinden kaynaklanan
alacaklarının tahsiline yönelik işlemler dışında yeni bir ikrazatçılık faaliyetinde
bulunamazlar. Kuruma başvuruda bulunan ikrazatçılar Kuruldan
gerekli izinleri almak suretiyle faaliyetlerine faktoring, finansal
kiralama veya finansman şirketi olarak devam edebilirler. Kurulacak bu
şirketler bu Kanunun 5 inci maddesinin birinci fıkrasının (e) bendinde yer
alan sermaye yükümlülüğünü üç yıl içinde yerine getirmek zorundadır. Kuruma
başvuruda bulunmayan veya başvurduğu halde Kuruldan gerekli izinleri
alamayanların ikrazatçılık faaliyet izinleri başka bir işleme
gerek kalmaksızın kendiliğinden sona erer.
Yürürlük
MADDE 53 – (1) Bu Kanun yayımı
tarihinde yürürlüğe girer.
Yürütme
MADDE 54 – (1) Bu Kanun hükümlerini
Bakanlar Kurulu yürütür.
12/12/2012
|